Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyul, 2025   |   20 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:22
Quyosh
05:03
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:59
Xufton
21:32
Bismillah
15 Iyul, 2025, 20 Muharram, 1447

Oilaning rahbari kim?

10.04.2019   3078   6 min.
Oilaning rahbari kim?

Alloh taolo har bir erkakka oila rahbarligini bergan. U Zot Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاء بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُواْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ

“Alloh ba’zilarini ba’zilaridan ustun qilgani va mollaridan sarflaganlari uchun erkaklar ayollarga rahbardirlar” (Niso surasi, 34-oyat).

Ulamolarimiz aytishadiki, bu rahbarlik zulm rahbarligi emas, istagan paytda istagan buyruq berish, ayoli va farzandlarining xohlagan joyiga urish rahbarligi emas, balki xizmat, ustozlik, sharoit qilib berish va himoya rahbarligidir. Zero Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadisi shariflaridan birida: «Qavmning sayyidi (boshlig‘i) ularning xizmatchisidir» deganlar. Abu Abdurrohman as-Sulamiy rivoyati.

Masjid imomi masjid qavmiga xizmat qiladi. Namozxonlarning tahorat olishlari, xotirjam namoz o‘qishlari uchun zarur bo‘lgan sharoitlarni tayyorlaydi, shu ishga bosh bo‘ladi. Masjidning issiq-sovuq suvlariga, xonaqohdagi gilamlarning tozaligiga e’tibor beradi.

Korxona rahbari xodimlariga xizmat qiladi, ularning qulay mehnat qilishlariga sharoit qilib berib, texnika xavfsizligi qoidalariga amal qilishlarini nazorat qiladi. Ularga halollikni, omonatdorlikni, sadoqatni eslatib, ular uchun qayg‘uradi.

Xonadon boshlig‘i bo‘lgan erkak oila a’zolariga xizmat qiladi. Ularning ehtiyojlarini qondirishga, kerakli narsalarini olib berishga urinadi. Dunyo va oxirati uchun zarur narsalar bilan ta’minlaydi. Ayoli va farzandlari bemor bo‘lsalar, ularni shifokorga ko‘rsatib, dori-darmon olib berib, muolajasi uchun yelib-yuguradi. Ilm-ma’rifatli bo‘lishlari, Allohni, Payg‘ambarni, Qur’onni, Dinni tanishlari, o‘rganishlari uchun barcha kerakli kitoblarni, ta’limga yo‘naltirilgan disklarni olib beradi. Bilmagan narsalarini o‘rgatadi. Oiladagi rahbarlik mana shunday bo‘ladi. Shuningdek, oila a’zolarining diniy ko‘rsatmalarga muvofiq hayot kechirishlarini nazorat qilish, buni yo‘lga qo‘yib borish ham oila rahbarining vazifasi hisoblanadi.

Chunki, Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ

“Ey iymon keltirganlar! O‘zingizni va ahli ayolingizni yoqilg‘isi odamlaru toshdan bo‘lgan o‘tdan saqlang. Uning tepasida qo‘pol, darg‘azab farishtalar bo‘lib, ular Allohning amriga isyon qilmaslar va nimaga buyurilsalar, shuni qilurlar” (Tahrim surasi, 6-oyat).

Xo‘sh, do‘zax olovidan o‘zni ham, ularni ham saqlash qanday bo‘ladi? Albatta, do‘zaxdan uzoqlashtiradigan va jannatga yaqinlashtiradigan amallarni o‘rgatish, shularni o‘rganishga sharoit qilib berish bilan va o‘rganganlariga qanchalik amal qilishlarini nazorat qilish bilan bo‘ladi.

Ayolimizning avratlari ochiq-yopiqligiga javob beruvchi ham, farzandlarimizning xulqu atvoriga hisob beruvchi ham oilaning rahbari bo‘lgan biz erkaklardir.

Ushbu oyatda Alloh taolo do‘zaxning yoqilg‘isi odamlar va toshlardan iborat ekanligini bayon qilmoqda. Demak, o‘sha yoqilg‘ilarning biri bo‘lib qolmaslik uchun o‘zimiz ham do‘zaxdan uzoqlashtiradigan va jannatga yaqinlashtiradigan amallarni qilib borib, farzandlarimizga ham shularni ta’lim beraylik!

O‘g‘limizdan: “Usoma ibn Zaydni taniysanmi?” deb so‘raylik. Agar o‘g‘limiz “U odam qaysi futbol komandasida o‘ynaydi, dada?” desa, o‘zimizga qabr kavlasak ham bo‘ladi.

“Usoma ibn Zayd buyuk sahobiy Zayd ibn Horisa roziyallohu anhuning o‘g‘li bo‘lganlar. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Zaydni ham, uning o‘g‘li Usomani ham juda qattiq yaxshi ko‘rganlar. Uning onasi Ummu Ayman Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning enagalari bo‘lgan.  Nabiy sollallohu alayhi vasallam u ayolni taqdirlab, «U onamdan keyingi onam. Ahli baytimning qolgani», der edilar. U zot alayhissalom Usoma haqida «Ahlimning menga eng mahbubi, batahqiq, Alloh unga in’om bergan va men ham unga in’om bergan shaxs, Usoma ibn Zayddir», deganlar” deb farzandlarimizga o‘rgataylik!

O‘zimiz bilmasak, shu kabi tarixiy voqealar yozilgan Islom tarixiga oid kitoblarni sotib olib beraylik! Masalan, “Olamlarga rahmat Payg‘ambar”, “Tarixi Muhammadiy”, “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam”, “Siz Payg‘ambarni ko‘rganmisiz?”, “Islom tarixi”, shuningdek, namozga oid “Mo‘minning me’roji”, “Men ham namoz o‘qiyman”, tarbiyaga oid “Oilada farzand tarbiyasi” kabi kitoblarni olib berib, namozni, dinimiz tarixini, tarbiya borasidagi qimmatli ma’lumotlarni, bu din bizgacha yetib kelgunicha kimlar jon fido etganini o‘zimiz o‘rganib, farzandlarimizga ham o‘rgataylik! Shu kabi ilmiy-ma’rifiy kitoblarni olib bersak ulkan savobga erishamiz, bordiyu olib bermasak, Alloh taoloning oldida gunohkor, farzandlarimiz oldida jinoyatchi bo‘lamiz.

Do‘stu ulfatlar bilan 20-30 ming so‘mga ovqatlanishni bilamiz. Ammo 15-20 ming so‘m turadigan bu kitoblarni olib berishga kelganda o‘ylanib qolamiz, pulimiz ko‘zimizga ko‘rinib ketadi. Vaholanki, shu kitoblar o‘zimizning ham, oila a’zolarimizning ham dunyoyu oxiratlariga foydadir. Qilingan tushlikning foydasi esa ikki-uch soatdan u yog‘iga o‘tmay hazm bo‘lib ketadi.

Biz shu yeyilgan taomning quvvatini gunoh, ma’siyatlarga ishlatib qo‘yishimiz ham mumkin. Ammo kitoblar hech qachon gunohga ishlamaydi. Aksincha, farzandlarimizning baxtu saodati, kelajakda barkamol inson bo‘lishi uchun xizmat qiladi. Olib berilgan kitoblar toki o‘qib, foydalanib turilar ekan, sizu bizning vafotimizdan keyin ham qabrimizga uning ajridan kelib turadi.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar: “Agar inson vafot etsa, amallari to‘xtaydi. Faqatgina uchta ishdan, sadaqai joriyadan yoki foydali ilmdan yoki uning haqqiga duo qiladigan solih farzanddan unga savob borib turadi” (Imom Muslim rivoyati).

Biz olib bergan kitoblar bu hadisdagi uchta ishni ham o‘z ichiga oladi. Avvalo u sizdan sadaqai joriya bo‘ladi, qolaversa, u sizning qoldirgan ilmingiz bo‘ladi. So‘nggida esa o‘sha kitoblarni o‘qigan farzandlaringiz duo qilishni, vafot etganlar haqiga istig‘for aytishni o‘rganadi. Ular sizu bizning ham haqimizga duoyi xayrlar qiladi.

Azizlar, shuning uchun farzandlarimizga kitob olib beraylik, oiladagi rahbarligimizni unutib qo‘ymaylik, oxiratda o‘zimiz uchun ham, ular uchun ham javob berishimiz esimizdan chiqib qolmasin! 

Alloh taolo bu borada barchamizga O‘zi kuch-quvvat, yordam, himmat, g‘ayrat va yengillik bersin, omin!

 

Nozimjon Iminjonov tayyorladi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

O‘zbekiston elchisi Bahrayn adliya va islom ishlari vaziri bilan o‘zaro hamkorlikni muhokama qildi

14.07.2025   2033   1 min.
O‘zbekiston elchisi Bahrayn adliya va islom ishlari vaziri bilan o‘zaro hamkorlikni muhokama qildi

O‘zbekiston elchisi Nodirjon Turg‘unov (qarorgohi Ar-Riyoz shahrida joylashgan) Bahrayn adliya, islom ishlari va vaqf vaziri Navvof bin Muhammad al-Muovida bilan uchrashdi, deb xabar qilmoqda "Dunyo" AA muxbiri. 

 

Vazir muloqot avvalida O‘zbekiston zaminidan yetishib chiqqan olimlarning Islom tamadduniga hissa qo‘shgan hissasini, mamlakat tomonidan diniy-ma’rifiy sohaga qaratilayotgan e’tibor, yosh kelajak avlod uchun yaratilayotgan imkoniyatlar tahsinga sazovor ekanini ta’kidladi. Uning aytishicha, Imom Buxoriy, Imom Termiziy, al-Xorazmiy, Farobiy, Zamaxshariy kabi Islom olamida yuksak obro‘-e’tibor topgan olimlarning merosi dunyo musulmonlarining umumiy boyligidir.

 

– So‘nggi yillarda O‘zbekistonda o‘tkazilayotgan xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyalar nafaqat o‘zbek xalqi, balki butun Islom ummatiga xizmat qilmoqda. Bahrayn Islom merosini o‘rganish bo‘yicha o‘zbek tomoni bilan yaqindan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish va ilmiy izlanishlarni birgalikda amalga oshirishga tayyor", – dedi adliya, islom ishlari va vaqf vaziri Navvof bin Muhammad al-Muovida.

 

Muloqot chog‘ida Toshkent shahrida barpo etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimida Bahrayn delegatsiyani ishtirokini ta’minlash, O‘zbekiston musulmonlari idorasi va Islom sivilizatsiyasi markazi bilan hamkorlik aloqalarini o‘rnatish, ikki mamlakat ilmiy markazlar o‘rtasida aloqalarni rivojlantirish istiqbollari ko‘rib chiqildi.

 

Tomonlar O‘zbekiston va Bahrayn o‘rtasida adliya, Islom ishlari va vaqf sohasidagi hamkorlikni rivojlantirish, birgalikda ilmiy-amaliy ishlarni tashkil etish maqsadida mas’ul xodim tayinlash taklifini qo‘llab-quvvatladilar. 


O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

 

 

Dunyo yangiliklari