BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIYM
Mashhur ustozlardan biri Abdulaziz at-Taviyjiriyning uylarida mehmon bo‘lib, kunduzi bilan u kishining suhbatlarida bo‘ldim.
Asr namozi yaqinlashgan bir paytda ustoz meni qo‘limdan ushlab xonasiga olib kirdilarda: Seni ajoyib rohat bahsh etuvchi uch daqiqalik dam olishingi istayman dedilar. Go‘yoki bu Xitoyning tibbiyotiga o‘xshar edi.
Shundoq ham dam olish uchun bir necha daqiqalardan ortiq vaqt yo‘q edi. Men yotdim. Ustoz: ko‘zingni yum, og‘zingni yop va dunyoni unit, dedilar.
Men ikki ko‘zimni yumdim. Ko‘zni yumish deganda: dunyoni, muammolarni, g‘am-g‘ussa va xafagarchiliklarni eslatadigan manzaralarni ko‘rmaysiz. Og‘izni yumish deganda: suhbatlashmaysiz va gapirmaysiz. Dunyoni unitish deganda: o‘yingizni dunyo ishlarini tafakkur qilish bilan mashg‘ul qilmaysiz.
Haqiqatda kechasi bilan uxlab dam olamiz biroq, borliq o‘zgarmaydi. Chunki borliq Allohning himoyasidadir. Hayotda borligimiz yo‘qligimizga, tirigligimiz vafot etganimizga o‘xshaydi. Biz shunday bir basharmizki taom yeymiz, bozorlarda yuramiz, uxlaymiz va yana uyg‘onamiz. Biroq biz borliqga kelsakda va o‘tib ketsakda dunyoda biror-bir narsa o‘zgarmaydi.
Men ushub uch daqiqada unitishni boshladim. Hech narsani o‘ylamadim so‘ng o‘tirib oldim. Ishonig ajoyib bir rohatni his qildim.
Ustoz: bu mashqni katta tabiblardan o‘rgandim. Agar ishlaring va tashvishlaring ko‘payib ketgan bo‘lsa ko‘zingni yum va dunyoni unit. Chunki bu ish bilan dam olasan, qalbing va ruhing taskin topadi. Bu ish go‘yoki yo‘l yurgan odamni bekatda dam olishiga o‘xshaydi, dedilar. Men ushbu uch daqiqalik dam olish tajribasidan kelib chiqib aytamanki: siz dunyo muammolarini yuk qilib ko‘tarib yurmang chunki siz borliqga masul emassiz. Shuningdek oilangizni qazo qadariga ham ega emassiz.
Bolangiz kasal bo‘lib qolsa, shifo Allohdan, qizingiz biror-bir tashvish bilan sizga shikoyat qilsa, uning yechimi Allohdan, qarzdor bo‘lib qolsangiz, uning hal bo‘lishi ham Allohdan va agar sizga biror bir musibat yetsa, uning yechimi ham Allohdandir.
Shunday ekan barcha ishlarning kalitini Allohga topshiring va dunyoni uniting. Shuni bilinki, siz bu olamda bir zarrasiz. Tadbiringiz ham harakatingiz ham Allohning qo‘lidadir.
Sizga faqatgina Mavloingizga go‘zal bandalik qilishingiz darkordir. Shu bilan Allohning roziligiga erishasiz, ishlaringizni tadbiri go‘zal bo‘ladi va sizni Yaratgan zot eng yaxshi yo‘lga yo‘naltirib qo‘yadi.
Bugunli kunimiz shovqin, zaxmat, toliqish va qiyinchiliklar bilan to‘lib toshgan. G‘am-g‘ussalar va muammolar bilan mashg‘ul bo‘lib qolganmiz. Misol uchun: bolalarimizning o‘qishi, uy ishlari, hisob kitob, nihoyasiga yetmagan ishlarimiz, haqqini talab qilayotgan do‘stlarimiz, qarzlarini so‘rayotgan pul egalari va bir qancha hayot talab qiladigan uzundan-uzun ishlar.
Bularning barchasidan uzulib, hayotingizda hotirjamlik, sokinlik va osoyishtalikni paydo qilishingiz uchun ko‘zingizni yumib va dunyoni unitishingiz uchun bir qancha daqiqa zarur bo‘ladi. Bu vaqtda barcha ishingizni hatto qalblardagi narsalarni ham biluvchi Zotga topshiring!
Bu qanday ham rohat beruvchi bir lahzaki, men uni hech esimdan chiqarmayman. Qachon ushbu ishni qilsam rohat qilaman, xotirjam va tinch bo‘laman.
Bu o‘rgangan ishimni qilishimdan oldin juda tashvishli, qachon moshinamga o‘tirsam jismimni toliqganini va ruhimni bezovta bo‘lganligini sezaman.
Lekin ushbu uch daqiqalik ko‘zni yumib, dunyoni unitish menga doimo vazminlikni, rohat va xotirjamlikni qaytarib beradi.
Shunday ekan ey aziz do‘stim! Hayotingiz davomida sizga rohat va hotirjamlik beruvchi bir bekat quring. Borliqni Egasiga, xalqni Yaratuvchisiga va ishingizni Allohga topshiring. Qurgan bekatingizda to‘xtab, dam olib, tinchlik, sakinat va hotirjamlikka ega bo‘lganingizdan so‘ng kuch-quvvatga ega bo‘lib, hayotingizni davom ettiring!
“Nihoyat bahtli bo‘lishni kashf qildim” asaridan. “Kulol-Qo‘rg‘on” jome’ masjidi imom xatibi Abduraxmanov Yahyo tarjimasi.
O‘zbek tili xalqimiz uchun milliy o‘zligimiz va mustaqil davlatchilik timsoli,
bebaho ma’naviy boylik, buyuk qadriyatdir.
Shavkat Mirziyoyev
O‘zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi xalqimizning milliy mustaqillikka erishish yo‘lidagi muhim siljishlardan biri bo‘lib, ona tilimizning bor go‘zalligi va jozibasini to‘la namoyon etish bilan birga, uni ilmiy asosda rivojlantirish borasida ham keng imkoniyatlar yaratdi.
Yangi O‘zbekistonda o‘zbek tilining xalqimiz ijtimoiy hayotida va xalqaro miqyosdagi obro‘-e’tiborini tubdan oshirish, unib-o‘sib kelayotgan yoshlarimizni vatanparvarlik, milliy an’ana va qadriyatlarga sadoqat, ulug‘ ajdodlarimizning boy merosiga vorislik ruhida tarbiyalash, mamlakatimizda davlat tilini to‘laqonli joriy etishni ta’minlashga qaratilgan yangidan-yangi tashabbuslar ilgari surilayotgani juda muhim.
Davlat tili siyosiy, ijtimoiy va madaniy sohalarda xalqni birlashtiruvchi qudratli vosita sanaladi. Ona tilimiz so‘zlashuvchilar soni ko‘pligiga ko‘ra, sayyoramizda eng keng tarqalgan 40 ta tildan biri ekani ham quvonarlidir. Hozirgi vaqtda yer yuzida o‘zbek tilida so‘zlashuvchilar soni qariyb 60 million kishini tashkil etishi esa uning dunyodagi yirik tillardan biriga aylanib borayotganidan dalolat beradi.
So‘nggi yillarda O‘zbekistonda barcha soha va tarmoqlar kabi ona tilimiz qadri va nufuzini yanada oshirish borasidagi siyosat va amaliy ishlar ham yangi bosqichga ko‘tarilmoqda. Buni o‘zbek tilining davlat tili sifatidagi maqomi va obro‘-e’tiborini tubdan oshirish bo‘yicha qabul qilingan tarixiy farmon va qarorlar samaralari yaqqol tasdiqlaydi. Asosiy qonunimiz – Konstitutsiyamizning o‘zbek tilida qabul qilinishi esa ona tilimizning nufuzini yanada yuksaltirdi. Davlatimiz madhiyasi xalqaro maydonlarda o‘zbek tilida yangray boshladi. Ayniqsa, ona tilimiz Birlashgan Millatlar Tashkilotining yuksak minbarida ulkan siyosiy sammit va uchrashuvlarda baralla yangrab, tinchlik, do‘stlik va hamkorlik vositasiga aylanib borayotgani barchamizni quvontiradi. Til – millatning faxri, g‘ururi, ko‘zgusi. Millatlarni ajratib turuvchi asosiy belgilardan biri bu til ekan, har bir inson o‘z tilini bilishi, uni ulug‘lashi va shu bilan birga boshqa millatlarning ona tiliga ham hurmat bilan qarashi lozim.
Vatanimiz mustaqilligining ma’naviy asoslarini mustahkamlash, xalqimiz, avvalo, yosh avlodni milliy qadriyatlarimizga muhabbat va sadoqat ruhida tarbiyalashda o‘zbek tilining ahamiyati tobora ortib bormoqda. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida davlat tilining maqomi xuquqiy jixatdan mustaxkamlab qo‘yildi. O‘zbekiston Respublikasining “Davlat tili to‘g‘risida”gi qonunining qabul qilinishi ona tilimizning taraqqiyoti, rivojlanishi hamda o‘ziga xos va boy bisotini namoyish etishga keng imkoniyat yaratdi.
O‘zbek tili dunyodagi qadimiy, go‘zal va boy tillardan biri hisoblanadi. Tilimizdagi hayo, ibo, andisha, oriyat, mehrni yozuvchilarimiz asarlarida yaqqol ko‘rish mumkin. Mahmud Qoshg‘ariyning "Devoni lug‘atit turk" kitobi, Ahmad Yassaviyning hikmatlari, Alisher Navoiyning "Xamsa"si, Zahiriddin Muhammad Boburning "Boburnoma"si, Abdulla Qodiriyning betakror romanlari-oqibat so‘zlarini boshqa tilga aynan tarjima qilib bo‘lmaydi. Ularni faqat o‘zbek tilida ifodalash mumkin. Chunki bu tushunchalar xalqimizga xos va ularni aytishga faqat shu til qodirdir. Bizning ona tilimiz dunyodagi uch mingga yaqin til orasida turkiy tillar oilasiga mansub bo‘lib, jonli til sifatida qipchoq, qarluq, o‘g‘iz lahjalarida namoyon bo‘ladi. O‘zbek adabiy tili esa ana shu lahjalardagi so‘zlarning ma’lum bir me’yoriga keltirilgan shaklidir. U muttasil o‘sib, rivojlanib bormoqda. Uning rivojida so‘z mulkining sultoni Alisher Navoiyning xizmatlari beqiyosdir. Hazrat Navoiy til xaqida bunday yozadilar: “Ko‘ngil xazinasining qulfi tildir. Ul xazinaning kalitidin so‘z bil”.
O‘z ona tilimizga bo‘lgan muhabbatni xalqimizning, odamlarning samimiy suhbatlarida, yuksak axloqiy fazilatlarida ko‘rib, beixtiyor shunday el farzandi ekanligimizdan faxrlanamiz. O‘z tili uchun qayg‘urayotgan millat dunyo xalqlari safida o‘z o‘rnini, chinakam mustaqilligini asrashga, himoya qilishga jiddu jahd qilayotgan millat sanaladi. Millatning va milliy adabiyotning mavjudlik sharti bo‘lgan ona tilimiz taqdiri uchun kuyinish, uning ravnaqi uchun barcha imkoniyatlarni safarbar etish har birimizning burchimizdir.
Ona tilimizning xalqaro miqyosdagi obro‘-e’tiborini yuksaltirishda, uni milliy va umumbashariy tushunchalar asosida taraqqiy etgan tillar safiga qo‘shishda har birimiz tilimizga chuqur hurmat bilan e’tibor berishimiz kerak.
Shu o‘rinda ma’rifatparvar bobomiz, o‘z davrida o‘nga yaqin dunyoviy tillarni puxta o‘rgangan olim Is'hoqxon Ibratning quyidagi fikrlari e’tiborga molik: “Bizning yoshlar, albatta, boshqa tilni bilish uchun sa’y-harakat qilsinlar, lekin avval o‘z ona tilini ko‘zlariga to‘tiyo qilib, ehtirom ko‘rsatsinlar. Zero, o‘z tiliga sadoqat – bu Vataniy ishdir”.
Biz tilimizni qanchalik asrasak, yuksaltirsak, rivojlanishiga hissa qo‘shsak, o‘zga millatlar ham bizning tilimizni hurmat qilishadi hamda uning dunyo hamjamiyati maydonidagi o‘rni va poydevorini shunchalik mustahkam qo‘ygan bo‘lamiz.
Odiljon Narzullayev,
Yangiyul tumani “Qirsadaq’’ jome masjidi imom xatibi