Bashariyat tamaddunida uning hayotiga xavf solgan illatlar ko‘p bo‘lgan. Afsuski, bugun jamiyatimizga yetarlicha tashvish solishga intilayotgan qora kuchlarning manfur qilmishlaridan biri bu –ekstremizm balosidir. Yomon tomoni bu balo qisqa fursatda turlicha qiyofaga ega bo‘ldi. Hozirda ekstremizmning xalqaro ko‘rinishdagi nusxasi butun boshli millatlar va xalqlar orasidagi nifoq urug‘ini sepadi. Eng buyuk qadriyatlarimiz, iymon-e’tiqod va tafakkur ildiziga bolta urmoqchi bo‘lyapti. Bu zalolatga qarshi turish uchun esa avvalo insonlarning qalb ko‘zi ochiq, ma’naviy bilimlari mukammal bo‘lishi lozim.
Ayni imkoniyat kishilarni ekstremizm balosiga qarshi kurishishida immunitet vazifasini o‘taydi. Muhim jihati shuki, endilikda mamlakatimizda ushbu holatga qarshi kurashishning qonuniy asosi ishlab chiqildi. O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisi Qonunchilik palatasi tomonidan 2018 yil 12 iyunda qabul qilingan va Senat tomonidan 2018 yil 28 iyunda ma’qullangan “Ekstremizmga qarshi kurashish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Resupblikasi Qonuni 5 ta bob va 24 ta moddadan iborat bo‘lib unda ekstremizmga oid asosiy tushunchalar xususida shunday deyiladi: ekstremizm –ijtimoiy-siyosiy vaziyatni beqarorlashtirishga, O‘zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumini zo‘rlik bilan o‘zgartirishga, hokimiyatni zo‘rlik ishlatib egallashga va uning vakolatlarini o‘zlashtirib olishga, milliy, irqiy, etnik yoki diniy adovat qo‘zg‘atishga qaratilgan harakatlarning ashaddiy shakllari ifodaci deya e’tirof etilgan.
Shuningdek qonunda ekstremizmni moliyalashtirish, ekstremistik guruh, ekstremistik material, ekstremistik tashkilot kabi tushunchalarga ham mos ta’rif berilgan. Ushbu hujjatga ko‘ra mamlakatimizda ekstremizmga qarshi kurashish bo‘yicha faoliyatni amalga oshiruvchi davlat organlari sirasiga O‘zbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati, O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi, O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Davlat bojxona qo‘mitasi, O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi huzuridagi Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashish departamenti kabi tizimlar kiritilgan.
Bu bilan yurtdoshlarimiz mas’uliyatini o‘z zimmasidan soqit qilishi kerak emas. Negaki, ekstremizmga qarshi kurash nafaqat vakolatli organlar, balki har bir fuqaroning asosiy vazifasi sanaladi. Negaki, insoniyat boshiga turli tashvish solayotgan eng yomon illatlardan sanalgan ekstremizm balosi bilan niqoblangan razil va manfur kimsalarning odamiylikka xos bo‘lmagan qilmishlari nafaqat oilalar, balki ayrim davlatlar, siz bilan bizning kelajagimiz uchun jiddiy xavf sanaladi. Xususan, jannatmonand yurtimizning qulay geosiyosiy hududda joylashganligi, tabiiy boyliklari, qulay iqlimi va betakror tabiatiga ko‘z tikkan qora kuchlar yo‘q emas. Shunday ekan, hammamiz bu yo‘lda sobit va xushyor bo‘laylik.
Abdulahad qori TOJIBOYEV,
Bo‘z tumani bosh imom-xatibi
O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy boshqarmasi raisi, besh respublika muftiysi
Yashagan yillari: 1908-1982
Muftiylik yillari: 1957 – 1982
Shayx Ziyovuddinxon ibn Eshon Boboxon 1908 yili 10 yanvarda Toshkent shahrida tug‘ilgan.
1943 yilda Diniy nazorat tashkil qilishda otasi Shayx Eshon Boboxon ibn Abdulmajidxon bilan jonbozlik ko‘rsatgan. 1943-1948 yillarda Diniy nazoratning mas’ul kotibi, 1948-1957 yillarda rais o‘rinbosari vazifasida xizmat qilgan. 1957 yili muftiy Eshon Boboxon ibn Abdulmajidxonning vafotidan so‘ng shu idoraga rais va muftiy etib saylangan.
Shayx Ziyovuddinxon ibn Eshon Boboxonning xizmatlari:
– Jahondagi 80 ga yaqin islom va arab davlatlariga safar qilib Islom dunyosi bilan Sovet davlati va ittifoqda yashayotgan musulmon xalqlarni yaqinlashtirdi, siyosiy-madaniy aloqalarni o‘rnatishga vositachi bo‘ldi;
– 10 ta davlat rahbarining shaxsiy mehmoni bo‘ldi;
– Toshkent, Moskva, Dushanbe, Samarqand, Boku shaharlarida islom olami va global miqyosdagi dolzarb mavzularga bag‘ishlangan xalqaro anjumanlarni tashkil etib, ma’ruzalar bilan ishtirok etdi;
– “Sovet Sharqi musulmonlari” jurnali arab, ingliz, fors, fransuz, o‘zbek tillarida nashr etildi;
– Ittifoq Ministrlar Sovetining Diniy ishlar bo‘yicha Kengash tarkibidagi Musulmon tashkilotlarining xalqaro aloqalar bo‘limi rahbari sifatida 1962 yildan 1982 yilgacha faoliyat yuritdi;
–1971 yilda Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom instituti tashkil qildi;
– SSSR, Iordaniya, Marokash, Livan mamlakatlarining orden va mukofotlariga sazovor bo‘lgan.
Xalqaro tashkilotlarga a’zolik:
– Jahon Masjidlar Kengashi a’zosi;
– Jahon Tinchlik Kengashi a’zosi;
– Ittifoq Tinchlik Qo‘mitasi hay’at a’zosi;
– Osiyo va Afrika birdamlik tashkiloti a’zosi;
– Islom Konferensiyasi tashkiloti a’zosi;
– Xorijiy davlatlar bilan do‘stona va madaniy aloqalar o‘rnatish Sovet qo‘mitasi hay’at a’zosi;
– O‘zbekiston Tinchlik qo‘mitasi hay’at a’zosi;
– O‘zbekiston Xorijiy davlatlar bilan do‘stona va madaniy aloqalar o‘rnatish jamiyatining hay’at a’zosi.
Shayx Ziyovuddinxon ibn Eshon Boboxon 1982 yili 23 dekabrda Toshkentda vafot etdi.
2023 yil 27 iyunda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Farmoni bilan Shayx Ziyovuddinxon ibn Eshon Boboxon hazratlari “Oliy Darajali Imom Buxoriy” ordeni bilan mukofotlandi.