Insonning kelajak oldidagi eng katta burchi – farzand tarbiyasidir. Chunki jamiyatning ertangi kuni farzandlarimizga bergan tarbiyamizga bog‘liq. Bu shunday mas’uliyatki, bundan aslo g‘aflatda qolmaslik lozim.
Oisha raziyallohu anhodan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: “Kishi yeydigan narsalarning eng pokizarog‘i kasbidandir. Albatta, farzandi ham uning kasbidandir” (Imom Ahmad, Imom Termiziy rivoyati).
Farzand inson kasbining mahsuli kabi ekan, undan go‘zal hosil olish uchun qanday ko‘chat parvarish qilingani va qanday yerga ekilganiga yaxshi ahamiyat berish lozim. Toki “ko‘chat”ning urug‘i puchak bo‘lib qolmasin. Keyin esa, “urug‘ qadalguvchi yer”ning pokizasini tanlash lozim. Ko‘cha-ko‘yda ko‘rinib, tashqi go‘zalligi yoqib qolgan ayolga uylanaverishlik farzandning otasi zimmasidagi haqga xiyonatdir.
Ana undan keyin xotin bilan qo‘shilish Allohning zikrisiz bo‘lmasligi kerak. Doimiy parvarish halollikni talab qiladi. Farzand tug‘ilgach shariatga muvofiq chiroyli ism qo‘yish, faqat halol parvarish qilish, aqlini taniy boshlagach imon kalimasini, asta sekin suralarni yodlatib, o‘ng qo‘lida ovqatlanish va boshqa odoblarni o‘rgatish lozim.
“Nima eksang, shuni o‘rasan”, deganlaridek, ota-ona odob-axloqda, ahillikda va taqvoda umr o‘tkazsin, toki o‘zidan yetishib chiqqan meva yaxshi hosil bersin.
Sobit Banoniy rahimahulloh aytadi: “Rivoyat qilinishicha bir kishi otasini bir joyda urayotgan edi. Undan:
Abu Lays Samarqandiy aytadi: “Kim ota-onasiga osiylik qilsa, bolasidan xursandchilik ko‘rmaydi”.
Odoblarning eng yaxshisi – chiroyli o‘rnak bo‘lish. Bunda ota-onaning tarbiyali bo‘lishi muhim. Lekin bu so‘zlar bugungi kunlarning armonlari bo‘lib borayotir.
Internet tarmoqlarida bir ibratli hikoyaga ko‘zim tushdi. Unda yozilishicha bir ishbilarmon tadbirkor odatiga ko‘ra yarim tunga yaqin uyiga keldi. Uni kichkintoy o‘g‘ilchasi kutib turar edi.
— Dadajon, sizdan bir narsani so‘rasam maylimi? – deb so‘radi bola.
— Mayli, – dedi ota.
— Bir soatda qancha pul topasiz?
— Bu senga nimaga kerak?
— Bilgim kelyapti-da.
— Boringki, yuz ming so‘m toparman, dedi ota o‘zicha xomcho‘t qilib.
Bola ham o‘zicha bir narsalarni hisob qildi va:
— Unday bo‘lsa menga ellik ming so‘m berib turing? – dedi.
— Sen mendan pul olish uchun shunday mug‘ombirlik qilyapsanmi?! Bor, xonangga kirib uxlab, damingni ol! – jahli chiqdi otaning.
Noiloj qolgan bola indamasdan xonasiga kirib ketdi. Charchaganidan asabiylashgan ota birozdan keyin charchog‘i yozilib, sal hovridan tushdi. Keyin o‘ziga-o‘zi: “O‘z bolamga shunchalik qattiqqo‘llik qilib yubordim. Ehtimol o‘g‘lim shu ellik ming so‘mga rostdan ham muhtoj bo‘lib qolgandur. Axir doim ham bunaqa pul so‘rayvermaydi-ku” deb, asta o‘g‘lining xonasi tomon yurdi. Eshikni ochib so‘radi:
— O‘g‘lim, uxlamadingmi?
— Yo‘q, hali.
— Kun bo‘yi ishlar bilan ovora bo‘lib, charchagan edim. Turli odamlar bilan muloqotda bo‘lishga to‘g‘ri keladi. Shuning alamini sendan olib xato qilibman. Mana senga ellik ming.
Bola xursand bo‘lib ketdi:
— Rahmat, dadajon! Men Sizni yaxshi ko‘raman!
So‘ng yostig‘ining tagidan yana ozgina mayda pullarni oldi-da, qo‘shib sanay boshladi. Otaning yana jahli chiqdi:
— Shuncha puling bo‘lib turib yana so‘radingmi?!
— Ha, dadajon! Bu pullarim yetmayotgan edi. Mana endi yuz ming bo‘ldi. Shu pulni sizga beray, men uchun bir soat ajrating.
Bugun g‘aflat uyqusidan uyg‘onmoq kerak. Inson o‘z oilasidagi farzandiga befarq bo‘lishga haqqi yo‘q. Qahramon shoirimiz aytganlaridek:
Marsga to‘p otquvchi — sen,
Zuhroni uyg‘otquchi — sen,
Uyquda qotquchi — sen,
Uyg‘on o‘zing, uyg‘on o‘zing.
Ulug‘bek qori YO‘LDOSHЕV,
Asaka tumani “Xolid ibn Valid” jome masjidi xodimi
Er-xotin tez-tez urishib qolaverdi. Shunda ayoli eriga:
– Dadasi, qo‘shnilarimiz biror marta urishganini eshitmadim. Biz esa tez-tez janjallashib qolyapmiz. Qarshi bo‘lmasangiz, qo‘shni ayoldan buning sirini bilib kelaman, – dedi.
Eri rozi bo‘ldi. Ayol qo‘shni ayol bilan suhbatlashgani chiqib, undan oilada osoyishtalikni saqlash siri haqida so‘radi.
Bu paytda qo‘shni ayol oshxonada ovqat qilayotgan, uning eri esa stolda bir nimalarni yozib o‘tirgandi. Shunda birdan telefon jiringladi. Eri telefon oldiga borar ekan, bexos stol ustida turgan vazani turtib yubordi. Vaza yerga tushib, sindi. Bu holni ko‘rgan ayoli darrov kelib vazani siniqlarini tera boshladi. Eri ayoliga aybdorona qarab, uzr so‘radi. Ayoli esa: “Aslida men sizdan uzr so‘rayman. Chunki vazani stol ustiga – noqulay joyga qo‘ygan ekanman”, dedi.
Bu holni kuzatgan qo‘shni ayol uyiga qaytib keldi va nimalar ko‘rganini aytib berdi. So‘zi yakunida: “Oddiy bir ishda ular ikkalasi ham o‘zini aybdor hisoblarkan. Biz esa har ishda o‘zimizni haq, deymiz. Janjalimiz sababi shundan ekan”, dedi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Haq bo‘la turib janjalni tark etgan kishiga jannat yonidagi bir uyga kafilman. Hazildan bo‘lsa ham, yolg‘onni tark etgan kishiga jannat o‘rtasidagi bir uyga kafilman. Chiroyli xulqli kishiga jannatning eng yuqorisidagi bir uyga kafilman» (Imom Abu Dovud rivoyati).
Mana, osoyishtalik siri nimada ekan!
Akbarshoh Rasulov