Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Iyun, 2025   |   24 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:40
Shom
20:03
Xufton
21:41
Bismillah
20 Iyun, 2025, 24 Zulhijja, 1446

G‘aflat uyqusi

24.08.2018   5825   4 min.
G‘aflat uyqusi

Insonning kelajak oldidagi eng katta burchi – farzand tarbiyasidir. Chunki jamiyatning ertangi kuni farzandlarimizga bergan tarbiyamizga bog‘liq. Bu shunday mas’uliyatki, bundan aslo g‘aflatda qolmaslik lozim.

Oisha raziyallohu anhodan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: “Kishi yeydigan narsalarning eng pokizarog‘i kasbidandir. Albatta, farzandi ham uning kasbidandir” (Imom Ahmad, Imom Termiziy rivoyati).

Farzand inson kasbining mahsuli kabi ekan, undan go‘zal hosil olish uchun qanday ko‘chat parvarish qilingani va qanday yerga ekilganiga yaxshi ahamiyat berish lozim. Toki “ko‘chat”ning urug‘i puchak bo‘lib qolmasin. Keyin esa, “urug‘ qadalguvchi yer”ning pokizasini tanlash lozim. Ko‘cha-ko‘yda ko‘rinib, tashqi go‘zalligi yoqib qolgan ayolga uylanaverishlik farzandning otasi zimmasidagi haqga xiyonatdir.

Ana undan keyin xotin bilan qo‘shilish Allohning zikrisiz bo‘lmasligi kerak. Doimiy parvarish halollikni talab qiladi. Farzand tug‘ilgach shariatga muvofiq chiroyli ism qo‘yish, faqat halol parvarish qilish, aqlini taniy boshlagach imon kalimasini, asta sekin suralarni yodlatib, o‘ng qo‘lida ovqatlanish va boshqa odoblarni o‘rgatish lozim.

“Nima eksang, shuni o‘rasan”, deganlaridek, ota-ona odob-axloqda, ahillikda va taqvoda umr o‘tkazsin, toki o‘zidan yetishib chiqqan meva yaxshi hosil bersin.

Sobit Banoniy rahimahulloh aytadi: “Rivoyat qilinishicha bir kishi otasini bir joyda urayotgan edi. Undan:

  • Bu nima ish? – deb so‘rashdi. Shunda ota aytdi:
  • Uni tek qo‘yinglar. Men ham shu joyda otamni urgan edim. Endi o‘g‘limdan qaytdi. U meni shu joyda urmoqda. Bu o‘shaning jazosi. Uni malomat qilmanglar!

Abu Lays Samarqandiy aytadi: “Kim ota-onasiga osiylik qilsa, bolasidan xursandchilik ko‘rmaydi”.

Odoblarning eng yaxshisi – chiroyli o‘rnak bo‘lish. Bunda ota-onaning tarbiyali bo‘lishi muhim. Lekin bu so‘zlar bugungi kunlarning armonlari bo‘lib borayotir.

Internet tarmoqlarida bir ibratli hikoyaga ko‘zim tushdi. Unda yozilishicha bir ishbilarmon tadbirkor odatiga ko‘ra yarim tunga yaqin uyiga keldi. Uni kichkintoy o‘g‘ilchasi kutib turar edi.

— Dadajon, sizdan bir narsani so‘rasam maylimi? – deb so‘radi bola.

— Mayli, – dedi ota.

— Bir soatda qancha pul topasiz?

— Bu senga nimaga kerak?

— Bilgim kelyapti-da.

— Boringki, yuz ming so‘m toparman, dedi ota o‘zicha xomcho‘t qilib.

Bola ham o‘zicha bir narsalarni hisob qildi va:

— Unday bo‘lsa menga ellik ming so‘m berib turing? – dedi.

— Sen mendan pul olish uchun shunday mug‘ombirlik qilyapsanmi?! Bor, xonangga kirib uxlab, damingni ol! – jahli chiqdi otaning.

Noiloj qolgan bola indamasdan xonasiga kirib ketdi. Charchaganidan asabiylashgan ota birozdan keyin charchog‘i yozilib, sal hovridan tushdi. Keyin o‘ziga-o‘zi: “O‘z bolamga shunchalik qattiqqo‘llik qilib yubordim. Ehtimol o‘g‘lim shu ellik ming so‘mga rostdan ham muhtoj bo‘lib qolgandur. Axir doim ham bunaqa pul so‘rayvermaydi-ku” deb, asta o‘g‘lining xonasi tomon yurdi. Eshikni ochib so‘radi:

— O‘g‘lim, uxlamadingmi?

— Yo‘q, hali.

— Kun bo‘yi ishlar bilan ovora bo‘lib, charchagan edim. Turli odamlar bilan muloqotda bo‘lishga to‘g‘ri keladi. Shuning alamini sendan olib xato qilibman. Mana senga ellik ming.

Bola xursand bo‘lib ketdi:

— Rahmat, dadajon! Men Sizni yaxshi ko‘raman!

So‘ng yostig‘ining tagidan yana ozgina mayda pullarni oldi-da, qo‘shib sanay boshladi. Otaning yana jahli chiqdi:

— Shuncha puling bo‘lib turib yana so‘radingmi?!

— Ha, dadajon! Bu pullarim yetmayotgan edi. Mana endi yuz ming bo‘ldi. Shu pulni sizga beray, men uchun bir soat ajrating.

Bugun g‘aflat uyqusidan uyg‘onmoq kerak. Inson o‘z oilasidagi farzandiga befarq bo‘lishga haqqi yo‘q. Qahramon shoirimiz aytganlaridek:

Marsga to‘p otquvchi — sen,

Zuhroni uyg‘otquchi — sen,

Uyquda qotquchi — sen,

Uyg‘on o‘zing, uyg‘on o‘zing.

 

Ulug‘bek qori YO‘LDOSHЕV,

Asaka tumani “Xolid ibn Valid” jome masjidi xodimi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Ismingiz ketadi, sifatingiz qoladi

18.06.2025   4932   2 min.
Ismingiz ketadi, sifatingiz qoladi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.


Nabiy sollallohu alayhi vasallam Uhud g‘azoti shahidlarini dafn qilayotib: «Abdulloh ibn Harom bilan Amr ibn Jamuhni bitta qabrga qo‘yinglar. Ular bir-birini yaxshi ko‘rar edi!» dedilar.

Aslida, o‘lim firoq emas. Hammamiz kuni kelib vafot etamiz. Haqiqiy firoq birimiz jannatda yana birimiz do‘zaxda bo‘lishimizdir.

Ajoyib narsa o‘qigan edim. Bir kishi buvisining bir odati haqida shunday yozgan edi: «Buvim bizni bomdod namoziga uyg‘otib: «Turinglar! Jannatda sonimiz kamayib qolishini istamayman», der edilar».

Kim sizni haqiqiy yaxshi ko‘rsa, u do‘zaxga tushishingizni istamaydi. Ibrohim alayhissalom otalari Ozarni yaxshi ko‘rishlariga qarang. U kishi bunday degan edilar: «Ey ota! Men sizni Rahmonning azobi ushlashidan va shaytonga do‘st bo‘lib qolishingizdan qo‘rqaman» (Maryam surasi, 45-oyat).


Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning gaplarini go‘zalligiga boqing: «Ular bir-birini yaxshi ko‘rar edi!».

Insonning o‘zgalar oldida muhabbat, shijoat, saxovat va oliyjanoblik kabi chiroyli sifatlar bilan tanilishi naqadar go‘zal! Uning nomi zikr qilinganida tinglovchining yuzida uning surati xuddi qip-qizil yurak singari porlasa. Shuningdek, uning surati biz qo‘yayotgan go‘zal iboralar ortida ham porlab tursa!

Imom Zahabiy rohimahulloh «Siyaru a’lomin nubalo» kitobida Muhammad ibn Maymun haqida bunday yozadi: «Abu Hamza Sukariy Muhammad ibn Maymun al-Marvaziy. U shakar sotgani uchun «sukariy» deyilmagan. Uning so‘zlari shirinligi uchun shu nom bilan tanilgan!».


Bizni taniydiganlar ham ismlarimizni ularga qiladigan muomalamiz tufayli sifatlarimizga alishtirib olishganida nima bo‘lar edi?!

Ota-onamiz bizga «Ota-onani rozi qiladigan, muborak va yaxshilik qiladigan o‘g‘il», deb nom qo‘yarmidi yoki «surbet, qo‘pol va oqpadar o‘g‘il» debmi?!

Xotinimiz bizga «Mehribon, saxiy va bag‘rikeng er», deb nom qo‘yarmidi yoki «qaysar va qattiqqo‘l er» dermidi?!

Erlar ayoliga «mehribon, suyukli, oliyjanob va sabrli xotin», deb nom qo‘yarmidi yoki «bag‘ritosh, tili zahar va qo‘pol so‘zli xotin» debmi?!

Qo‘shningiz sizni «saxiy va marhamatli» dermidi yoki «xiyonatkor, ochko‘z va badxulq qo‘shni» deb atarmidi?!

Hamkasbingiz sizni «sir saqlaydigan, ishonchli, tarbiyali va odobli hamkasb» dermidi yoki «chaqimchi va sharmanda» deb nom qo‘yarmidi?!

Ismlarimiz bizniki. Sifatlarimiz esa odamlarniki. Ular bizga muomalamizga qarab sifat berishadi. Kuni kelib ismlar ketadi, sifatlar qoladi. Ortimizda bizga Allohdan rahm qilishini so‘rab turadiganlar qolsin!


«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi

Maqolalar