Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Aprel, 2025   |   11 Shavvol, 1446

Toshkent shahri
Tong
04:31
Quyosh
05:53
Peshin
12:30
Asr
17:02
Shom
19:00
Xufton
20:16
Bismillah
09 Aprel, 2025, 11 Shavvol, 1446

Qur’on zabt etgan qalblar: Ali ibn Fuzaylning Qur’ondan ta’sirlangani

05.03.2018   8570   3 min.
Qur’on zabt etgan qalblar: Ali ibn Fuzaylning Qur’ondan ta’sirlangani

Suhayl ibn Abu Osim aytadi: “Salam al-Xavvosdan “Sizga Ali ibn Fuzaylning qanday vafot etgani haqidagi xabar kelganmi?” deb so‘rasam, u kishi: “Ha, kelgan. Bir kuni Ali kasal bo‘lib qoldi. Keyin biroz vaqt o‘tib tuzaldi.

Shu kunlarda Basra shahridan bir kishi mehmon bo‘lib kelgan edi. U odamning qiroati chiroyli edi. O‘sha qori Fuzayl ibn Iyoz yetib kelishidan oldin Alini ziyorat qilish uchun uning uyiga bordi. Bu voqeadan Fuzayl xabar topdi. U darhol bir kishini yoniga chorlab, “Tezda borib qoriga ayt, o‘g‘limning oldida tilovat qilmasin” deb tayinladi. Elchi yetib borgunicha, basralik mehmon Aliga mana bu oyatni tilovat qilib berayotgan edi:

 

وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُواْ عَلَى رَبِّهِمْ قَالَ أَلَيْسَ هَذَا بِالْحَقِّ قَالُواْ بَلَى وَرَبِّنَا قَالَ فَذُوقُواْ العَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ

 

“Allohning huzurida to‘xtatilganlarida, U: “Mana shu haq emasmi?!” deganida, “Robbimizga qasamki haqdir”, deganlarini, U: “Bas, kufr keltirganingiz uchun azobini cheking”, deyishini ko‘rsang edi” (An’om surasi, 30-oyat).

Ali oyatni eshitiboq qattiq baqirib, oh tortdi va behush bo‘lib yiqildi”.

Bu voqea “Al-vofiy bil vafoyot” asarida zikr qilingan.

 

Ya’qub ibn Yusuf Fuzaylning qadrdoni edi. U shunday hikoya qiladi:

“Fuzayl ibn Iyoz, agar ortida Ali yo‘q bo‘lsa, Qur’on tilovatiga berilib ketardi. Mahzun bo‘ladigan oyatlarni o‘qiyotganda, yonidagilarni mahzun kayfiyatga tushirib, qo‘rquv oyatlarini o‘qiyotganda, yonidagilarni qo‘rqitib o‘tar edi. Agar ortida o‘g‘li Ali o‘tirganini bilsa, o‘sha oyatlarda to‘xtamay o‘tib ketardi.

Bir kuni Qur’on o‘qir ekan, “Yonimda o‘g‘lim yo‘q”, degan gumon bilan berilib Qur’on o‘qidi.

قَالُوا رَبَّنَا غَلَبَتْ عَلَيْنَا شِقْوَتُنَا وَكُنَّا قَوْماً ضَالِّينَ

 

“Ular: “Ey Robbimiz, badbaxtligimiz o‘zimizdan ustun kelib, zalolatga ketgan qavm bo‘lgan ekanmiz” (Mu’minun surasi, 106-oyat) oyatiga yetganida, Ali hushidan ketib yiqildi. Fuzayl o‘g‘li shu yerdaligini, hushidan ketganini bilgach, qiroatni tezlashtirdi. O‘sha yerdagilar Alining onasining oldiga borib, “Biz bilan borib, Alini hushiga keltir!” deyishdi. Onasi keldi va o‘g‘lining yuziga suv sepib hushiga keltirdi. Ali hushiga kelgach, eriga yuzlanib, “Siz bu bolaning qotilisiz” dedi. Oradan Alloh xohlaganicha muddat o‘tgach, Fuzayl yana orqasida Ali turganidan bexabar Qur’onni tilovat qila boshladi.

 

وَبَدَا لَهُم مِّنَ اللَّهِ مَا لَمْ يَكُونُوا يَحْتَسِبُونَ

 

“Va ularga Alloh tomonidan o‘zlari xayollariga ham keltirmagan narsalar zohir bo‘lur” (Zumar tsurasi, 47-oyat) oyatiga yetganida, Ali omonatni topshirib, yerga yiqildi. Alining yiqilganini bilgan otasi qiroatni tezlashtirib, yakunladi. O‘sha yerdagilar Alining vafot etganini bilishmadi. Yana hushidan ketdi deb o‘ylashdi. Onasining oldiga borib, “O‘g‘lingni hushiga keltir!” deyishdi. Onasi kelib, o‘g‘lining yuziga suv sepa boshladi. Qarasa, u Oxirat diyoriga ko‘chib bo‘lgan ekan”.

Bu voqeani Ibn Qudoma rahimahulloh “Tavvobiyn” (“Tavba qiluvchilar”) nomli asarda rivoyat qilgan.

 

 

Abu Is'hoq Sa’labiyning “Qotla-l-Qur’an” nomli

asaridan Nozimjon Iminjonov tarjimasi

O‘MI Matbuot xizmati

Qur'oni karim
Boshqa maqolalar
Maqolalar

100 ta sirli ibora

08.04.2025   3335   5 min.
100 ta sirli ibora

100 ta SIR-ASRORLI IBORA

yoxud

ODAMLAR BILAN

MULOQOT (oila, uy, ishxona, jamoat joylari) DAGI

100 ta “SЕHRLI SO‘Z”ni

ULUG‘  USTOZ  ULAMOLARIMIZ  bayon  qilib  berganlar:

 

         (1-qism)

KALOMULLOHNING OYATI KARIMALARIDA

XUDOIM TAOLO MARHAMAT QILADI:

 

  1. “...Odamlarga shirinso‘z bo‘ling!” (Baqara surasi 2/83 oyat).

 

  1. “Allohning rahmati sababli Siz, ey, Muhammad, sahobalarga muloyimlik qildingiz. Agar dag‘al va toshbag‘ir bo‘lganingizda, albatta, ular atrofingizdan tarqalib ketgan bo‘lur edilar. Bas, ularni afv eting, gunohlari uchun kechirim so‘rang va ular bilan kengashib ish qiling!” (Oli Imron surasi 3/159 oyat).

 

  1. “Ey, Muso! Siz o‘zingiz va birodaringiz Horun Mening oyatlarimni odamlarga olib boringiz va Meni zikr qilishda sustlik qilmangiz! Ikkingiz Fir’avnning oldiga boringiz, chunki u «Men – xudoman», deb haddidan oshdi. Bas, unga yumshoq so‘z aytingiz! Shoyad, u eslatma olsa yoki halok qilishimdan qo‘rqsa (Toho surasi 20/42-44 oyatlar).

 

 

JANOBI PAYG‘AMBARIMIZ

RASULULLOH SALLALLOHU ALAYHI VASALLAM

MЕHR-MURUVVAT TARIQASIDA MARHAMAT QILADILAR:

 

  • «Yarimta xurmo bilan bo‘lsa ham o‘zingizni do‘zaxdan saqlang! Agar kimki buni topolmasa – shirin so‘z bilan!»;
  • «Haq bo‘la turib, janjalni tark etgan kishiga Jannat yonidagi bir uyga kafilman! Hazildan bo‘lsa ham, yolg‘onni tark etgan kishiga Jannat o‘rtasidagi bir uyga kafilman! Go‘zal xulqli kishiga Jannatning eng yuqorisidagi bir uyga kafilman!» (Imom Abu Dovud rivoyatlari);
  • «Mo‘minlarning imoni eng mukammali – xulqi go‘zal bo‘lganlaridir» (Imom Termiziy rivoyatlari);
  • «Yer yuzidagilarga rahm qiling, osmondagi Zot sizga rahm qilgusidir»;
  • «Albatta, odamlarga go‘zal xulqdan afzalroq narsa berilmagan» (Imom Tabaroniy rivoyatlari);
  • «Bir kishiga tabassum bilan yaxshi so‘z aytish – sadaqadir» (Imom Buxoriy rivoyatlari);
  • «Qo‘shnilaringiz sizni “yaxshi odam” deyishayotgan bo‘lsa, demak, siz – yaxshisiz. Agar ular sizni “yomon odam” deyishayotgan bo‘lsa, demak, siz – yomon odamsiz»;
  • «Sadaqaning afzali – kelisholmay qolganlarning o‘rtasini isloh qilishdir» (Imom Abu Dovud rivoyatlari);   
  • «Biror kishi bor aybingizni aytib, sizni haqoratlasa, siz uni unda bor aybi bilan ham haqoratlamang. Shunda buning savobi sizga, gunohi unga bo‘lur»;
  • «Kim Allohga va Oxirat kuniga imon keltirgan bo‘lsa, yaxshi gap aytsin yoki jim tursin!» (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyatlari);
  • «Kim agar birovning aybini aytib, odamlarga oshkor qilsa, to o‘zi ham shu aybni qilmasdan dunyodan ketmaydi»;
  • «Kimiki biror mo‘min kishining aybi yoki gunohini bilib turib, uni fosh etmay yashirsa, go‘yo tirigicha ko‘milgan go‘dakni tiriltirganchalik savobga ega bo‘lur» (Imom Bayhaqiy rivoyatlari);
  • «Kimki bir musulmonning aybini yashirsa, Alloh dunyo-yu oxiratda uning aybini yashiradi»;
  • «Har bir qilinadigan yaxshilikka sadaqa savobi berilur»;
  • «Qaysi kishi o‘zganing aybini ko‘rib, uni yashirsa, xuddi tiriklay ko‘milgan qizni qabridan qutqargan kabi bo‘ladi» (Imom Abu Dovud rivoyatlari);
  • «Kimki bir chumchuqni bekordan-bekor o‘ldirsa, Qiyomat kunida u chumchuq Arsh oldiga kelib, baland ovoz bilan: “Parvardigorim, bu bandadan so‘ragin, nima uchun meni behuda o‘ldirdi ekan?” – deydi»;
  • «Zolim bilan birga yurgan odam jinoyat sodir qilibdi»;
  • «Birodaringiz zolim bo‘lsa ham, mazlum bo‘lsa ham unga yordam bering!» (zulm ildiziga bolta urish – ham zolimga, ham mazlumga yordamdir);
  • «Maslahatni aql egalaridan so‘ranglar – to‘g‘ri yo‘l topasizlar. Ularning aytganidan chiqmang – pushaymon bo‘lasizlar»;
  • «Kim bir musulmonning gunohini yashirsa, Alloh uning gunohini dunyoda ham, oxiratda ham yashiradi»;
  • «Kimniki Alloh Taolo do‘st tutsa, unga odamlarning hojatlari tushadigan qilib qo‘yadi»;
  • «Siz yaxshilikni unga munosib bo‘lganga ham, bo‘lmaganga ham qilavering. Agar siz ezgulikka loyiq odamni topsangiz, demak, u ezgulik ahlidir, agar unday odamni topmasangiz, demak, siz o‘zingiz ezgulik ahlidansiz»;
  • «Kimki biror gunoh ish qilishni niyat qilsa-yu, so‘ngra niyatidan qaytsa, unga bir yaxshilik savobi yozilajak»;
  • «Butun umr ezgulikni tilanglar!»;
  • «Odamlarning yaxshisi – kishilarga manfaati ko‘p tekkanidir»;
  • «Biror banda dunyoda bir bandaning aybini yashirsa, Alloh taolo Qiyomat kuni uning ayblarini yashiradi» (Imom Muslim rivoyatlari);
  • «Allohning ne’matlari bilan yaxshi qo‘shnichilik qilinglar, zero u biror oiladan ketib qolsa, qaytib kelmasligi mumkin»
  • «Kimki yaxshilik ko‘chatini qadasa, orzu qilgan hosilini yig‘ib oladi va kimki yomonlik urug‘ini sepsa, afsus-nadomat mevasini terib oladi»;
  • «Kim musulmon birodarining aybini yashirsa, Alloh uning aybini Qiyomat kuni yashiradi. Kim musulmon birodarining aybini oshkor qilsa, Alloh uning aybini oshkor qiladi, hatto uni o‘z uyida ham sharmanda qiladi» (Imom Ibn Moja rivoyatlari);
  • «Ummatimning rahmdillaridan va shafqatlilaridan fazilat istanglar! Chunki sizlar ularning qanotlari ostida yashaysizlar»;
  • «Sizlardan birortangiz o‘zi uchun yaxshi ko‘rgan narsani birodari uchun ham ravo ko‘rmaguncha, mo‘min bo‘la olmaydi» (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).

                    

(1 – qism tugadi. Davomi bor...).

Ibrohimjon domla Inomov

 

Ibratli hikoyalar