Sayt test holatida ishlamoqda!
21 Oktabr, 2025   |   29 Rabi`us soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:23
Quyosh
06:41
Peshin
12:13
Asr
15:51
Shom
17:37
Xufton
18:49
Bismillah
21 Oktabr, 2025, 29 Rabi`us soni, 1447

KA’B IBN MOLIK

03.01.2018   6105   5 min.
KA’B IBN MOLIK

        Abdurahmon RA’FAT POSHO

Ka’b ibn Molik roziyallohu anhu ansoriylarning ulug‘laridan, Yasribda katta e’tibor va obro‘ topgan kishilardan edi. U Aqoba kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan ahdlashib, musulmon bo‘ldi. Faxri koinotning Badr va Tabukdan boshqa yurishlarida qatnashdi. Ka’b ibn Molik Payg‘ambarimiz alayhissalomdan o‘nlab hadis rivoyat qilgan. Makkada vafot etgan.

Uhud kuni Payg‘ambarimiz alayhissalom yaralandilar. Shu payt kimdir: «Muhammad o‘ldi!» deb baqirdi. Shu choq Rasululloh sollallohu alayhi vasallam musulmonlar tomon kela boshladilar. U zot alayhissalomni birinchi bo‘lib Ka’b ibn Molik tanib qoldi va baland ovozda: «Ey musulmonlar, suyunchi! Rasululloh tiriklar!» deb qichqirdi. Rasululloh alayhissalom unga: «Jim!» ishorasini qildilar. Musulmonlar atrofida to‘planishdi. Keyin birgalashib, toqqa ko‘tarilishdi.

 

* * *

Ka’b ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinishicha, u masjidda ibn Abu Hadraddan qarzini berishini talab qildi. Shunda ikkovlarining ovozlari ko‘tarildi. Shovqinni hatto Rasululloh sollallohu alayhi vasallam uyining ichida turib eshitdilar. Keyin  hujralari pardasini ochib: «Ey Ka’b!» deb chaqirdilar. «Labbay, yo Rasululloh!» dedi u. «Qarzdan bunchasini kech», deb uning yarmiga ishora qildilar. «Shunday qilganim bo‘lsin, ey Allohning Rasuli», dedi. Keyin Rasululloh Ibn Abu Hadradga: «Tur, qarzni ado et», dedilar (Imom Buxoriy, Muslim, Termiziy, Nasaiy rivoyati).

 

* * *

Ka’b ibn Molik roziyallohu anhu aytadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Tabuk safari mevali daraxtlar soya solib, bu manzara odamga yoqadigan paytga to‘g‘ri keldi. Mening bunday rohat-farog‘atlarga moyilligim bor edi. Erta tongdan u zot yoniga tayyorgarlik qilish uchun borardim-u, lekin hech narsa qilmay qaytib kelar edim. Xizmat qilib yuraverdim. Musulmonlar Payg‘ambar alayhissalom bilan birga jo‘nashdi. Men esa yo‘lga tayyor emasdim. Ularga orqadan yetib olishni ham o‘yladim, ammo bu ham menga nasib qilmadi”.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Tabukdan qaytayotgani xabari kelganida meni g‘am bosdi. bahona izlashga tushdim: ertaga nima deb u zotning g‘azabidan qutulib qolsam ekan deb o‘ylay boshladim. Aqlli kishilardan yordam so‘radim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yetib kelganlari ma’lum bo‘lganida meni yomon xayollar tark etdi. Oxiri rost gapirishga ahd qildim.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam erta tongda shaharga kirib keldilar. Safardan qaytsalar, oldin masjidga kirib ikki rakat namoz o‘qir, so‘ngra odamlar bilan uchrashar edilar. Bu safar ham shunday bo‘ldi. Joylariga kelib o‘tirganlarida Tabukka bormay qolganlar u zotga uzr ayta boshlashdi. Men ham u zot huzurlariga kelib, salom berdim. Menga sal g‘azabnok holatda tabassum qildilar. So‘ngra: «Kel», dedilar. Men qarshilariga o‘tirdim. U zot bormaganim sababini so‘raganlarida: «Allohga qasam, menda uzr yo‘q», dedim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Rost gapirding, tur, to Allohning hukmi kelgunicha kut», dedilar.

Yana ikki kishiga shunday javob aytildi. Uchovimizga odamlar bilan gaplashish taqiqlandi. Shu azobda ellik kunni o‘tkazdik.

Madina bozorida yursam, shaharga don sotgani kelgan Shom dehqonlaridan biri: «Kim menga Ka’b ibn Molikni ko‘rsatib qo‘yadi?» dedi. Odamlar menga ishora qilishdi. U oldimga kelib, G‘asson podshohi bitgan maktubni uzatdi. Unda bunday deb yozilgan edi: «Bizga xabar yetdi, do‘sting senga jafo qilibdi. Huzurimizga kel, biz senga tasalli beramiz». Maktubni o‘qigach: «Bu bir fitna», dedim va yoqib yubordim.

Elliginchi kuni uyda bomdodni o‘qidim. Namozdan so‘ng Allohni zikr qildim. Yuragim siqilib, keng yer torayib ketgandek bo‘lib turgan paytda Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhuning bir tepalikda turib, baland ovozda: «Ey Ka’b ibn Molik, xursandlik xabari!» deb baqirganini eshitdim. Alloh taolo «Yana qolgan uch kishining ham (tavbalarini qabul etdi). Ularga keng yer torlik qilgan, yuraklari tang bo‘lgan va Alloh (g‘azabi)dan faqat Uning O‘ziga qochish bilan panoh topilishini bilishganidan so‘ng ular tavba qiluvchilardan bo‘lishlari uchun Alloh tavbalarini qabul etdi» (Tavba, 118) oyatini tushirgan edi. Bir kishi oldimga ot choptirib keldi. Aslam qabilasidan yana bir kishi piyoda keldi. Bu kishi tog‘ oshib kelib, baland ovoz bilan xushxabar berdi. Sevinganimdan unga ustki kiyimlarimni yechib, kiydirib qo‘ydim. So‘ng Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga jo‘nadim. Odamlar yo‘lda tavbam qabul bo‘lgani bilan meni tabriklashardi.

Masjidga kirdim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam atrofida odam ko‘p ekan. Shunda Talha ibn Ubaydulloh roziyallohu anhu men bilan qo‘shqo‘llab so‘rashdi. So‘ng Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salom bersam, xursand bo‘lganlaridan yuzlari yorishdi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning oldilarida o‘tirib: “Albatta, Alloh rostgo‘yligim sababidan najot berdi. Endi tavbamning natijasi o‘laroq, umrimning qolgan qismida faqat rost gapiraman...” dedim (Imom Buxoriy va Muslim rivoyati).

 

Ahmad MUHAMMAD tarjima qildi

Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi

21.10.2025   521   3 min.
Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi

Prezident Shavkat Mirziyoyev 20 oktyabr kuni Islom sivilizatsiyasi markaziga tashrif buyurib, bu yerdagi ekspozitsiyalar orqali xalqimizning boy tarixiy va ma’naviy merosini keng namoyish etishga qaratilgan ishlar bilan tanishdi.

Mazkur ulkan va noyob loyiha davlat rahbarining 2017 yil 23 iyundagi qaroriga asosan boshlangan. Ko‘p o‘tmay, 2018 yilgi Ramazon hayiti kuni uning poydevoriga tamal toshi qo‘yilgan edi. O‘tgan davrda bu yerda katta hajmdagi qurilish va obodonlashtirish ishlari amalga oshirildi.

Markaz qadimiy me’moriy an’analarimiz va milliy bezaklar uyg‘unligida barpo etildi. Inshootning to‘rt tomonida balandligi 34 metrli peshtoqlar, o‘rtada esa 65 metrli milliy uslubdagi gumbaz qad rostlagan.

Inshootning markaziy qismida Qur’oni karim zali joylashgan. Bu yerda musulmon olamining noyob ma’naviy durdonasi sanalgan qadimiy Usmon Mus'hafi namoyish etiladi. Shuningdek, somoniylar, qoraxoniylar, xorazmshohlar, temuriylar va boshqa sulolalar davriga oid muqaddas kitob nusxalari, ularning eski o‘zbek tilidagi tarjimalari, shu bilan birga, jahondagi eng nodir qo‘lyozma Qur’onlardan namunalar ham joy oladi.

Bundan tashqari, davlatimiz rahbarining tashabbusi bilan chet ellarda saqlanayotgan tariximiz va ulug‘ allomalarimiz merosi bilan bog‘liq qimmatli manbalar va ashyolar Vatanimizga qaytarildi. 

Markaz tarkibida 460 o‘rinli anjumanlar zali ham qurib bitkazilgan bo‘lib, xalqaro miqyosdagi uchrashuv va ilmiy anjumanlarni o‘tkazish uchun barcha zamonaviy shart-sharoitlar yaratilgan.

Majmuada “Islomdan avvalgi sivilizatsiyalar”, “Birinchi Renessans”, “Ikkinchi Renessans”, “O‘zbekiston XX asrda” hamda “Yangi O‘zbekiston – yangi Renessans” bo‘limlari tashkil etilgan. Bu yerda buyuk allomalarimiz faoliyati haqida ma’lumotlar, shuningdek, Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Abu Mansur Moturidiy, Bahouddin Naqshband va boshqa ulamolar merosi ham keng yoritilgan.

Shuningdek, tariximizda ilmu ma’rifat va ma’naviyat homiysi bo‘lgan Bibixonim, Nodirabegim, Uvaysiy, Anbar Otin kabi mo‘tabar zotlar faoliyati ham alohida ekspozitsiya sifatida namoyish etilgan.

Davlatimiz rahbari doimo markazning ilmiy-ma’rifiy yo‘nalishini samarali tashkil etish, uning mazmun-mohiyatini boyitib borish zarurligini alohida ta’kidlaydi. Bu borada O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi, Imom Buxoriy, Imom Termiziy va Imom Moturidiy nomidagi ilmiy markazlar bilan hamkorlikni kuchaytirish bo‘yicha olib borilayotgan ishlar to‘g‘risida axborot berildi.

Tashrif chog‘ida Prezidentimiz zallarda amalga oshirilayotgan pardozlash va jihozlash ishlarini ko‘zdan kechirdi, bo‘limlar va ko‘rgazmalarning mazmun-mohiyati, qo‘llanilayotgan interfaol texnologiyalar bilan yaqindan tanishdi.

Davlatimiz rahbari eksponatlarni mahalliy va xorijiy tashrif buyuruvchilarga har tomonlama qiziqarli hamda tushunarli qilib taqdim etish muhimligini ta’kidladi. Shu maqsadda markazda faoliyat yuritadigan mutaxassis va gidlarning sonini ko‘paytirish, ularni maxsus dasturlar asosida tayyorlash zarurligiga e’tibor qaratildi.

Markaz faoliyatini mazmunan yanada boyitish, ekspozitsiyalar orqali xalqimiz ma’naviy va ilmiy merosini to‘liq namoyon etish bo‘yicha qator tavsiyalar berildi.

Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi
O'zbekiston yangiliklari