“Lut o‘z qavmiga: “Albatta sizlar shunday buzuqlik qilmoqdasizlarki, sizlardan ilgari butun olamlardan biron kimsa bunday qilmagan edi. Haqiqatan sizlar (xotinlaringizni qo‘yib)erkaklarga borurmisizlar, yo‘lto‘sar qaroqchilik qilurmisizlar, majlislaringizda yolg‘on ishlar qilurmisizlar?” deganini eslang. Bas, Lut qavmining javobi faqat “Agar sen rostgo‘y kishilardan bo‘lsang, bizlarga Allohning azobini keltirchi” deyishlari bo‘ldi” (Ankabut surasi, 28-29-oyatlar).
O‘tgan ummatlar qissalarining Qur’onda zikr qilinishi hikmatlaridan biri ulardan ibrat olishimiz uchundir. Yuqoridagi oyat tafsirida keladiki: Jibril (alayhissalom) Allohning buyrug‘i bilan Lut qavmi yashaydigan qishloqni balandga ko‘tardiki, hatto osmondagi farishtalar itlarning vovillashini eshitdilar. So‘ng ularni ag‘darib o‘sha balandlikdan tashlab yubordi. Keyin Alloh taolo ular ustiga yomg‘ir kabi toshlarni yog‘dirdi. Bu azoblarning barchasi ular qilgan gunohlari sababli edi. Natijada ular qiyomatgacha yomonlik bilan zikr qilinadigan bo‘ldilar.
Bu oyat haqida imom Ajuriy (rohimahulloh) shunday dedilar: “Alloh taolo Lut qavmining qilgan yomon fasod ishlari haqida sizlarga xabar berdi. Alloh taolo ularning ko‘zlarini ko‘r qildi. So‘ng Jibril (alayhissalom) qanotlari bilan qishloq ahlini osmonga ko‘tardi va teskari qilib pastga tashladi. So‘ng ustlariga osmondan toshlar yog‘ildi va barchalari halok bo‘ldilar. Aytiladiki, ular to‘rt ming kishi edilar”.
Bu kabi ma’siyatlardan uzoq bo‘lish uchun quyidagilarga e’tiborli bo‘lish zarur:
1. Gunohlarni oson qilib va ziynatlab ko‘rsatuvchi do‘stlardan uzoq bo‘lish.
2. Qaraganda shahvoniy nafsni qo‘zg‘atuvchi narsalardan ko‘z yumish.
3. Nafsini poklash uchun tezroq uylanishga harakat qilish. Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) dedilar: “Ey yoshlar jamoasi, sizlardan kim qodir bo‘lsa uylansin...”
4. Uylanishga qodir bo‘lmasa, shahvatni kesuvchi ro‘zani ko‘proq tutish. Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) dedilar: “Albatta, shayton Odam bolasining qon tomirida yuradi. Uning yo‘lini ochlik bilan toraytiringlar”.
5. Bo‘sh vaqtlarini inson o‘zi uchun dunyo va oxiratda foyda beruvchi narsalar bilan o‘tkazish. Bu borada ota-onalar e’tiborni bolalardan qochirmasligi kerak.
Bu ummatlarning ahvollaridan ibratlanib, bunday gunohlardan uzoq bo‘lish kerak. Chunki hozirgi kunimizda avvalgi ota-bobolarimizda bo‘lmagan o‘ta xatarli kasalliklarning paydo bo‘lishi, bizlardan sodir bo‘layotgan gunohlarimiz sabablidir.
Ey Allohim, bizlarni doimo to‘g‘ri yo‘lingda sobitqadam qilib, fitnalardan omonda saqlagin.
Jabborali NURMATOV,
Toshkent Islom instituti katta o‘qituvchisi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Hazrati Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning bizning kunimizgacha yetib kelgan ijtimoiy ahamiyatga ega bir qancha so‘zlari mavjud, lekin biz bu yerda mavzuga oid bo‘lganlarini keltirib o‘tamiz:
«Aslo o‘tirgan joyingizda «Allohim, menga rizq ber», deb o‘tiravermang. Bilasizki, osmondan oltin ham, kumush ham yog‘maydi. Alloh taolo insonlarni bir-birining rizqiga sababchi qilib yaratgan».
«Insonlarga muhtoj bo‘lmaslikka intilinglar. Shu tariqa siz ham diningizni saqlab qolasiz, ham insonlarning eng karamlisi bo‘lasiz».
«Men insonlarning eng saxiy va eng yaxshi xulqlisini bilaman. Eng saxiy inson o‘zi muhtoj bo‘laturib, bera olgan insondir. Eng yaxshi xulqli inson esa unga nohaqlik qilganni kechirib yuborgan insondir».
«Agar sabr (yo‘qsillik) va shukr (boylik) ikkita tuya deb faraz qilinsa, kay biriga minsam (mindirilsam) ham, e’tibor bermasdim».
«Qarzingni kamaytir, erkin yasha!».
«Siz mashaqqatlarga sabr qilishga odatlaning».
«Boylarning yoniga borish faqirlar uchun imtihondir».
«Siz boylikka asir bo‘lib qolmang. U sizni isyonga olib boradi».
«Oila a’zolaringizning sonini orttiring. Rizqingiz sizga qayerdan berilganini bilolmaysiz».
«Diqqat qiling, Alloh taolo ulug‘ insonlarni yaratgan, siz ularga hurmat ko‘rsating».
«Insonning fazilatini moli, aslligini dini, insonligini xulqi bildiradi».
«Izzat bu dunyoda mol bilan, oxiratda esa yaxshi amal bilandir».
«Bu dunyoda menga uch narsa sevdirildi: och bo‘lganni to‘ydirish, suvsaganni suvga qondirish va yupunni kiyintirish».
«Sa’y-harakat qilish eng yaxshi sarmoyadir».
«Harakat qilish zahmat, bo‘sh turish esa mahv bo‘lish demakdir».
«Gunohdan saqlanganing kabi, bu dunyo ne’matlari seni izdan chiqarishidan ham saqlan. Allohga qasamki, seni aldaydigan va yo‘ldan ozdiradiganlarning eng qo‘rqinchlisi dunyo ne’matidir».
«Ishsizlikning yomon natijalaridan saqlaning! Shubhasiz, u sarxushlikdan ham zararli bo‘lgan yomonliklarni o‘zida saqlaydi».
«Alloh taolo tejamkor va mo‘tadil bo‘lishni yoqtiradi, isrofni yoqtirmaydi».
«Ochko‘zlikning ba’zisi faqirlik, ko‘zi to‘qlikning ba’zisi boylikdir».
«Inson oz yeyish bilan o‘lmaydi».
«Yo‘qsilga kechki ovqat yedirganni Alloh mag‘firat qiladi».
«Dunyo ahli bilan yaqin aloqada bo‘lmang, chunki u rizqni kamaytiradi».
«Har bir narsaning boshi bo‘ladi. Yaxshilikning boshi uning darhol qilinishidir».
«Alloh taolo O‘zidan qo‘rqqanni saqlaydi, Unga ishonganga kifoya qiladi, Uning roziligi uchun qarz berganni mukofotlaydi, shukr qilganning esa ne’matini ziyoda qiladi».
«Ey faqir-yo‘qsillar, boshingizni tik tutib, sharafingizni saqlang. O‘z rizqingizni o‘zingiz topishga intiling, yaxshiliklar uchun shoshiling, insonlarga yuk bo‘lmang».
«Millioner sahobalar» kitobidan