Yurtimizda mehmon bo‘lgan muborak Ramazon ham oxirlab bormoqda. Solih amallarni yetarlicha qila olmagan mo‘min bandalar uchun imkoniyat tugadi degani emas ekan. Chunki amallar xotimasiga qarab belgilanishi ma’lumdir. Shuning uchun ham aziz yurtdoshlar, qolgan mana shu oz miqdordagi sanoqli kunlarni o‘zgacha g‘ayrat-shijoat bilan o‘tkazishga harakat qilaylik. Bu borada bizga mo‘minning asosiy quroli bo‘lgan duo yordam beradi.
Alloh taolo musulmonlarga ro‘zani farz qilgan oyatlarining so‘nggida mana bunday marhamat qiladi: “Bandalarim qachon sizdan Men haqimda so‘rasalar, (ayting) Men yaqinman, duo qiluvchi qachon duo qilsa, ijobat qilaman”. (Baqara surasi). Ro‘zadorning duosi shaksiz qabul qilinishi haqida Payg‘ambar (s.a.v.) ham bir necha hadislarda ta’kidlab o‘tganlar. Jumladan, ibn Umar (r.) rivoyat qilgan hadisda “Ro‘zadorning og‘iz ochish davrida qabul qilinadigan duosi bor”, (Nasoiy rivoyati) degan bo‘lsalar, Abu Hurayra (r)dan rivoyat qilingan hadisda “uch kishining duosini qaytarmaslik Allohning zimmasidadir: ro‘zadorni og‘iz ochguncha (qilgan duosini), mazlumni g‘olib kelguncha (qilgan duosini) va musofirni qaytib kelguncha (qilgan duosini)”, deganlar (Bazzor rivoyati). Yana bir hadisda ul zot marhamat qiladilar: “Ramazonda Allohni ko‘p yod etuvchi mag‘firat qilinadi va bu oyda Allohdan so‘rovchi quruq qolmaydi”. (Tabaroniy rivoyati). Bulardan ko‘rinib turibdiki, biz duo orqali katta-katta fazilatlarga erishishimiz mumkin ekan. Ayniqsa, sizu-bizlar o‘tkazayotgan damlarda Alloh taolo iltijolarni qaytarmasligini untmasligimiz kerak ekan.
Diyorimizdagi ko‘plab masjidlarda Ramazon sharofati bilan boshlangan Qur’on xatmlari davom etmoqda. Bu ham bizlar uchun yana bir fursat demakdir. Chunki Imom Bayhaqiy Anas (r) dan rivoyat qilgan hadisda Nabiy (s.a.v.): “Har bir xatmning mustajob duosi bor”, deganlar. Ushbu hadis boshqa o‘rinda mana bunday lafz bilan keladi “Qur’on xatmida mustajob duo va jannatda bir daraxt bor”. (Bayhaqiy rivoyati).
Xullas, aziz aka-uka va opa singillar, modomiki Ramazon hali tugamagan ekan, biz uchun mustajob duolar imkoniyati bordir. Kelinglar, gunohlarimizni kechirilishi, farzandlarimizni baxtu-saodati, diyorimizni gullab-yashnashi uchun tunu-kun duolarda bo‘laylik, shoyadki Alloh taoloning baxtli bandalari qatori Rayyon eshigidan jannatiga kirsak.
Sayyidjamol Masayitov
2025 yil – “Atrof-muhitni asrash va “yashil” iqtisodiyot yili”da “Yashil makon” loyihasi doirasida O‘zbekiston musulmonlari idorasi tizimidagi tashkilot va diniy soha xodimlari faol ishtirok etmoqda.
Xususan, Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom institutida rektorimiz U.G‘afurov boshchiligida prorektorlar, kafedra mudirlari, bo‘lim boshliqlari, bir guruh o‘qituvchi, xodimlar institut asosiy binosi atrofiga iqlimga tez moslashadigan, kislorod ko‘p ishlab chiqaradigan igna bargli va mevali daraxtlar, gullar ekishdi.
Institut hududida ekilgan ko‘chatlar “Yashil makon”ga aylantirish bilan birga yoshlarni, talabalarni tabiatga mehr qo‘yishga undash, shuningdek, dinimizda aytilganidek xushmanzara bog‘-rog‘lar barpo etib atrof-muhitni obod qilishdir.
Oliy Majlis Qonunchilik palatasining majlisida Prezident Shavkat Mirziyoyev bugun nafaqat O‘zbekiston, balki dunyodagi ko‘plab mamlakatlar iqlim o‘zgarishlarining salbiy oqibatlarini yaqqol his qilayotganini qayd etdi.
Anas ibn Molik roziyaallohu anhu Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan rivoyat qiladi: “Agar bir muslim banda ko‘chat o‘tkazsa yoki ekin eksa, undan qushmi, insonmi yoki hayvonmi yesa, buning uchun unga sadaqa (qilganlik savobi) bo‘ladi” (Imom Muslim rivoyati).
Bu hadis ko‘chat ekishning fazilati va ahamiyati nechog‘lik ulug‘ ekaniga dalolat qiladi va ko‘chat ekuvchilarning Alloh dargohida erishadigan ajr-savoblardan xabar beradi. Ushbu amal insonga nafaqat tirikligida, balki vafotidan so‘ng ham manfaat yetkazib turadi, Qiyomat kunigacha sadaqai joriya sifatida banda foydasiga xizmat qiladi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning o‘zlari Madinada ajva xurmosini ekkanlari manbalarda keltirilgan.
Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhu aytdilar: “Nabiy alayhissalom amakilari Abbosga farzandlarini ko‘chat ekishga buyurishlarini, albatta, ko‘chat ekish faqirlikni ketkazishini amr etdilar”.
Ko‘chat ekish, mavjud daraxtlarni asrab avaylash har bir fuqaroning insoniy vazifasi bo‘lib, evaziga ulkan savoblarga erishadi, buning natijasida shahar va qishloqlar obod, aholi esa xushmanzara va toza havodan bahramand bo‘ladilar.
I.Dadabayev,
Yoshlar bilan ishlash,
ma’naviyat va ma’rifat bo‘limi xodimi