Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Aprel, 2025   |   10 Shavvol, 1446

Toshkent shahri
Tong
04:33
Quyosh
05:55
Peshin
12:30
Asr
17:01
Shom
18:59
Xufton
20:15
Bismillah
08 Aprel, 2025, 10 Shavvol, 1446

Ramazondan topgan hikmatlarim

15.06.2017   94329   18 min.
Ramazondan topgan hikmatlarim

O‘tgan yil Ramazonda... 

“Hamma narsa sinov kelganda bilinadi – do‘stlik ham, muhabbat ham. To sinovgacha hamma o‘z muhabbati, do‘stligi haqida lof uraveradi...”

 Menga bu so‘zlarni aytgan odam qanchalar haq ekan. Bugun, ramazon yarmidan o‘tgan, vaqt asrdan o‘tib shomga yaqinlashayotgan bo‘lsa-da yoz jaziramasi ozgina ham pasaymagan, suvning jildiragan (qanchalar yoqimli!) ovozini eshitmaslik uchun quloqlarimni kaftlarim bilan mahkam yopib, daqiqa sanayotgan kunimda yuqoridagi jumlalar mohiyatini anglab yetyapman. 

Ko‘zim to‘la yosh, yuragim ezilgandan ezilib boryapti, qo‘limni ko‘tarishga majolim yo‘q, xuddi xasta odamdekman. Tomog‘im qaqrab ketyapti, nimaga qaramay suv bo‘lib ko‘rinadi. Qachon shom bo‘larkin?.. 

Astag‘firulloh, nimalarni o‘ylayapman? Bu – minnatmi? Bunaqa ro‘zadan kun bo‘yi och qolish va tashnalikdan boshqa nima orttiraman? “Bandalarimning odamlar ko‘zi tushgulik barcha ishlari (namoz o‘qish, xayr-ehson qilish, zakot berishlari) o‘zlari uchun, tutadigan ro‘zalari esa Men uchun (Xudo uchun bo‘lmaganida edi, yashirincha yeb-ichib olish mumkin bo‘lardi, chunki hech kim ko‘rmaydi), binobarin, uning mukofotini O‘zim beraman”. Shu holimda, nafsim men bilan ayovsiz olishib, muzday suvdan qonib-qonib ichishga undayotgan, o‘zim ham shunga moyil bo‘lib turganim bir paytda bu qudsiy hadisni yodimga solgan Ulug‘ Zotga hamdu sanolar bo‘lsin!.. 

Shomdan so‘ng...

 Haqiqatan ham hamma narsaning qadri sinov kelganda bilinarkan. Allohga muhabbatdan, Rasululloh (s.a.v.)ga bo‘lgan sevgidan gapirish oson ekan. Bir do‘stimning ta’biri bilan aytganda, “oldin ham ro‘za tutyapmiz deb yurgan ekanmiz, haqiqiy ramazon endi bo‘lyapti” (Arab tilini yaxshi biladigan do‘stim ramazon so‘zi ma’nosiga ham ishora qildi, shekilli. Chunki ramazon arabcha “ar-ramad” degan so‘zdan olingan bo‘lib, quyosh haroratining juda oshib ketishini, “ar-ramdo” esa quyosh olamni tandirdek lovullatib qizdirishini bildiradi. Imom Zamaxshariy aytganlaridek: “Har bir oyni nomlash vaqtida shu oydagi biror belgi yoki o‘ziga xos xususiyatga ahamiyat qilishgan. Ramazon oyi yilning eng issiq kunlariga to‘g‘ri kelgani uchun uni juda issiq, jazirama ma’nosida “ramazon” deb atashgan”.) 

Ko‘p narsalar hikmatini shu ramazonda tushunib yetayotgandekman. Masalan, shu paytgacha: “Ro‘zador uchun ikki quvonch bor: biri – og‘iz ochganida, ikkinchisi – ro‘za tutib, yorug‘ yuz bilan Allohga yo‘liqqanida”, degan hadisni ko‘p bora o‘qiganman. Iftorlik quvonchini ham ko‘p bor his qilganman, ammo... bu ramazondagichalik emas. Har gal og‘iz ochganimda qonib suv icharkanman, uning tomirlarimga, vujudimga quvvat bo‘lib yoyilayotganini sezib  turaman va boshqa ramazondagilardan farqli ravishda dil-dilimdan aytaman Rasululloh (s.a.v.)dan meros muborak jumlalarni: “Gunoh ketdi, tomirlar ho‘llandi va, inshaalloh, ajr sobit bo‘ldi”. 

“Kim ramazon kechalarini savobiga ishonib va unga erishish niyati ila namoz o‘qib jonlantirsa, avvalgi gunohlari kechiriladi”. Bu hadis hikmatini ham shu ramazonda anglayotgandekman. Tarovehni qo‘ying, xuftonni saharlikdan sal oldin o‘qib olish ma’qul ko‘rinib, shomdan keyinoq uyquga ketishni mo‘ljallayotgan; ammo dunyodagi ochlik, tashnalikdan azob chekayotgan qanchalab insonlar, jaziramada ro‘za tutayotgan ota-onam, jigarlarim, yaqinlarim holini o‘ylab, ular haqqiga duo qilish, gunohlarimizga mag‘firat so‘rash, ilohiy rahmatga erishish umidi horg‘in vujudimga kuch berib, joynamoz ustida turgan onlarimda tushunayotgandekman. 

Har kuni og‘iz ocharga muzday choy, sharbatlar tayyorlab qo‘yadigan singlimga minnatdor boqarkanman: “Ro‘zadorga iftor uyushtirib bergan odam ro‘zadorning savobidan kam bo‘lmagan savobni oladi”, degan hadis yodimga tushib, ichim yorishadi. 

 Bandamiz, ojizmiz, buning ustiga ishxonada har xil muomala-munosabat... Jahlim chiqqanida tashnalikdan og‘zim qurib, jumlalarni kelishtira olmasligimdan xijolat chekib emas, urushmoqchi bo‘layotganim hamkasbim ham xuddi mendek ro‘zador ekanini, qiynalayotganini o‘ylab, g‘azabim shafqatga aylanadi. Muborak jumlalar xayolimdan o‘tadi: “Ro‘zador holingizda yomon so‘zlarni gapirmang va jahl otiga minmang”. Quvonaman – yana bir hikmat... 

Bu yilgi Ramazon oldidan... 

 “Bas, albatta, har bir qiyinchilik bilan birga yengillik bordir. Albatta, har bir qiyinchilik bilan birga yengillik bordir” (Sharh, 5-6).

 Allohning va’dasi – haq! Shu kungacha biror mushkullik bilmadimki u bilan birga yorug‘ligini ham ko‘rmagan bo‘lsam. O‘tgan yilgi ramazon haqiqiy sinov bo‘ldi, lekin o‘sha sinovning yorug‘liklari, yengilliklarini har kun, har lahzada his qilib yashadim. O‘sha quvonchlarni yana his qilish umidida bu yilgi sinov ostonasidaman – vujud, qalb tayyorgarligi va yana... qo‘rquv bilan.

 Ilohi, O‘zing bizni sinovlarga qodir qilgaysan. Ulug‘ fazlu marhamating bilan iftorlikdagi sevinchlarni butun boricha his etish baxtini nasib qilding. Nasib etajaging ikkinchi quvonch, ulug‘ shodlik, mo‘min dilning eng shirin orzusi – Ulug‘ Kunda Diydoringga yetishish saodatidan umidvormiz. Bizga bu ramazonni ham muborak va xayrli qil, Rabbim! 

Zumrad FOZILJON qizi

Ramazon
Boshqa maqolalar
Maqolalar

100 ta sirli ibora

08.04.2025   1192   5 min.
100 ta sirli ibora

100 ta SIR-ASRORLI IBORA

yoxud

ODAMLAR BILAN

MULOQOT (oila, uy, ishxona, jamoat joylari) DAGI

100 ta “SЕHRLI SO‘Z”ni

ULUG‘  USTOZ  ULAMOLARIMIZ  bayon  qilib  berganlar:

 

         (1-qism)

KALOMULLOHNING OYATI KARIMALARIDA

XUDOIM TAOLO MARHAMAT QILADI:

 

  1. “...Odamlarga shirinso‘z bo‘ling!” (Baqara surasi 2/83 oyat).

 

  1. “Allohning rahmati sababli Siz, ey, Muhammad, sahobalarga muloyimlik qildingiz. Agar dag‘al va toshbag‘ir bo‘lganingizda, albatta, ular atrofingizdan tarqalib ketgan bo‘lur edilar. Bas, ularni afv eting, gunohlari uchun kechirim so‘rang va ular bilan kengashib ish qiling!” (Oli Imron surasi 3/159 oyat).

 

  1. “Ey, Muso! Siz o‘zingiz va birodaringiz Horun Mening oyatlarimni odamlarga olib boringiz va Meni zikr qilishda sustlik qilmangiz! Ikkingiz Fir’avnning oldiga boringiz, chunki u «Men – xudoman», deb haddidan oshdi. Bas, unga yumshoq so‘z aytingiz! Shoyad, u eslatma olsa yoki halok qilishimdan qo‘rqsa (Toho surasi 20/42-44 oyatlar).

 

 

JANOBI PAYG‘AMBARIMIZ

RASULULLOH SALLALLOHU ALAYHI VASALLAM

MЕHR-MURUVVAT TARIQASIDA MARHAMAT QILADILAR:

 

  • «Yarimta xurmo bilan bo‘lsa ham o‘zingizni do‘zaxdan saqlang! Agar kimki buni topolmasa – shirin so‘z bilan!»;
  • «Haq bo‘la turib, janjalni tark etgan kishiga Jannat yonidagi bir uyga kafilman! Hazildan bo‘lsa ham, yolg‘onni tark etgan kishiga Jannat o‘rtasidagi bir uyga kafilman! Go‘zal xulqli kishiga Jannatning eng yuqorisidagi bir uyga kafilman!» (Imom Abu Dovud rivoyatlari);
  • «Mo‘minlarning imoni eng mukammali – xulqi go‘zal bo‘lganlaridir» (Imom Termiziy rivoyatlari);
  • «Yer yuzidagilarga rahm qiling, osmondagi Zot sizga rahm qilgusidir»;
  • «Albatta, odamlarga go‘zal xulqdan afzalroq narsa berilmagan» (Imom Tabaroniy rivoyatlari);
  • «Bir kishiga tabassum bilan yaxshi so‘z aytish – sadaqadir» (Imom Buxoriy rivoyatlari);
  • «Qo‘shnilaringiz sizni “yaxshi odam” deyishayotgan bo‘lsa, demak, siz – yaxshisiz. Agar ular sizni “yomon odam” deyishayotgan bo‘lsa, demak, siz – yomon odamsiz»;
  • «Sadaqaning afzali – kelisholmay qolganlarning o‘rtasini isloh qilishdir» (Imom Abu Dovud rivoyatlari);   
  • «Biror kishi bor aybingizni aytib, sizni haqoratlasa, siz uni unda bor aybi bilan ham haqoratlamang. Shunda buning savobi sizga, gunohi unga bo‘lur»;
  • «Kim Allohga va Oxirat kuniga imon keltirgan bo‘lsa, yaxshi gap aytsin yoki jim tursin!» (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyatlari);
  • «Kim agar birovning aybini aytib, odamlarga oshkor qilsa, to o‘zi ham shu aybni qilmasdan dunyodan ketmaydi»;
  • «Kimiki biror mo‘min kishining aybi yoki gunohini bilib turib, uni fosh etmay yashirsa, go‘yo tirigicha ko‘milgan go‘dakni tiriltirganchalik savobga ega bo‘lur» (Imom Bayhaqiy rivoyatlari);
  • «Kimki bir musulmonning aybini yashirsa, Alloh dunyo-yu oxiratda uning aybini yashiradi»;
  • «Har bir qilinadigan yaxshilikka sadaqa savobi berilur»;
  • «Qaysi kishi o‘zganing aybini ko‘rib, uni yashirsa, xuddi tiriklay ko‘milgan qizni qabridan qutqargan kabi bo‘ladi» (Imom Abu Dovud rivoyatlari);
  • «Kimki bir chumchuqni bekordan-bekor o‘ldirsa, Qiyomat kunida u chumchuq Arsh oldiga kelib, baland ovoz bilan: “Parvardigorim, bu bandadan so‘ragin, nima uchun meni behuda o‘ldirdi ekan?” – deydi»;
  • «Zolim bilan birga yurgan odam jinoyat sodir qilibdi»;
  • «Birodaringiz zolim bo‘lsa ham, mazlum bo‘lsa ham unga yordam bering!» (zulm ildiziga bolta urish – ham zolimga, ham mazlumga yordamdir);
  • «Maslahatni aql egalaridan so‘ranglar – to‘g‘ri yo‘l topasizlar. Ularning aytganidan chiqmang – pushaymon bo‘lasizlar»;
  • «Kim bir musulmonning gunohini yashirsa, Alloh uning gunohini dunyoda ham, oxiratda ham yashiradi»;
  • «Kimniki Alloh Taolo do‘st tutsa, unga odamlarning hojatlari tushadigan qilib qo‘yadi»;
  • «Siz yaxshilikni unga munosib bo‘lganga ham, bo‘lmaganga ham qilavering. Agar siz ezgulikka loyiq odamni topsangiz, demak, u ezgulik ahlidir, agar unday odamni topmasangiz, demak, siz o‘zingiz ezgulik ahlidansiz»;
  • «Kimki biror gunoh ish qilishni niyat qilsa-yu, so‘ngra niyatidan qaytsa, unga bir yaxshilik savobi yozilajak»;
  • «Butun umr ezgulikni tilanglar!»;
  • «Odamlarning yaxshisi – kishilarga manfaati ko‘p tekkanidir»;
  • «Biror banda dunyoda bir bandaning aybini yashirsa, Alloh taolo Qiyomat kuni uning ayblarini yashiradi» (Imom Muslim rivoyatlari);
  • «Allohning ne’matlari bilan yaxshi qo‘shnichilik qilinglar, zero u biror oiladan ketib qolsa, qaytib kelmasligi mumkin»
  • «Kimki yaxshilik ko‘chatini qadasa, orzu qilgan hosilini yig‘ib oladi va kimki yomonlik urug‘ini sepsa, afsus-nadomat mevasini terib oladi»;
  • «Kim musulmon birodarining aybini yashirsa, Alloh uning aybini Qiyomat kuni yashiradi. Kim musulmon birodarining aybini oshkor qilsa, Alloh uning aybini oshkor qiladi, hatto uni o‘z uyida ham sharmanda qiladi» (Imom Ibn Moja rivoyatlari);
  • «Ummatimning rahmdillaridan va shafqatlilaridan fazilat istanglar! Chunki sizlar ularning qanotlari ostida yashaysizlar»;
  • «Sizlardan birortangiz o‘zi uchun yaxshi ko‘rgan narsani birodari uchun ham ravo ko‘rmaguncha, mo‘min bo‘la olmaydi» (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).

                    

(1 – qism tugadi. Davomi bor...).

Ibrohimjon domla Inomov

 

Ibratli hikoyalar