Saudiya Arabistoni Podshohligida nashr etiladigan «Ukkoz» gazetasining 2016 yil 12 sentyabr sonida e’lon qilingan.
Maqolada Ka’bai muazzama to‘g‘risida ma’lumotlar berilgan.
1. Al-hajar al-asvad (qora tosh);
2. Bobul-ka’ba (Ka’ba eshigi);
3. Al-miyzabu, miyzabur-rahma (rahmat tarnovi);
4. Ash-shazuravon (qoziq);
5. Hajaru Ismoil (al-Hatim);
6. Al-multazam;
7. Maqom Ibrohim alayhissalom;
8. Ruknul-hajar al-asvad;
9. Ar-ruknul-yamoniy;
10. Ar-ruknush-shomiy;
11. Ar-ruknul-iroqiy;
12. Sitarul-ka’ba;
13. Jigar rang marmar chizig‘i.
Ka’bai muazzama kaliti
Uzunligi 25 sm
Ka’baning maxsus xizmatchisida saqlanadi.
Suvalgan joy
Ka’bai muazzamaning eshigi va rukni iroqiy o‘rtasi - sharqiy devoridagi kichkina chuqurcha uzungligi 2 m, eni 112 sm, chuqurligi 28 sm.
Bu Jabroil alayhissalom namoz o‘qigan joylari va Rasululloh sallollohu alayhi va sallamning Makka fathi kuni xonai Ka’badan chiqib, namoz o‘qigan joylari.
1377 h. yil ziyoratchilar beixtiyor qoqilishlarining oldini olish maqsadida chuqurcha to‘latilib, suvab qo‘yildi va atrofidagi oq marmardan ajralib turadigan chiroyli rangli to‘rtburchak marmar qoplandi.
Xonai Ka’ba ustunlari Tik daraxtidan (subtropik iqlimda o‘suvchi nihoyatda mustahkam daraxt, kemasozlikda ishlatiladi - tarjimon) ishlangan 3 ta ustun mavjud bo‘lib, har birining aylanasi 150 sm, diametri 44 sm.
Ka’ba poydevorlari
Ka’ba poydevorlarini Ibrohim alayhissalom bino qilganlar.
Saudiya Arabistoni muhandislari 1417 h. yil umumiy ta’mirlash jarayonida poydevor g‘ishtlari tuyaning bo‘yni shaklida (solkash qilib - tarjimon) bir-biriga biriktirib, mustahkam qurilganligi zamon ta’siridan – yemirilishdan va boshqa talofatlardan himoyalanganiga yana bir marta ishonch hosil qilishdi.
Tomi
Har qanday chirishdan himoyalangan mustahkam tik daraxti tanasidan tayyorlangan 23 ta taxta-to‘sin bilan yopilgan.
Devor qalinligi
Devor qalinligi 90 sm.
Tosh-g‘ishtlari
1614 ta g‘isht
Ulardan eng kattasi 190x50 sm;
Eng kichigi 50x40 sm.
Yangi kisva (ka’bapo‘sh)
Sof tabiiy shoyidan to‘qilgan;
Belbog‘ida Qur’oniy oyati karimalar bitilgan;
Ka’bapo‘shning rangi qora;
Qiymati 22 million riyol (qariyb 6 million dollar);
Ka’bai muazzama eshigi pardasining uzunligi 6,5 metr, eni 3 metr;
Ka’bapo‘sh balandligi 14 metr bo‘lib, besh qismdan tashkil topgan, ulardan to‘rttasi Ka’bai muazzamaning to‘rt tomonini qoplab turadi, beshinchisi Ka’ba eshigiga osilgan pardadan iborat.
Ka’bapo‘shning to‘rt tomonidagi belbog‘i uzunligi 47 metrdan iborat, eni 95 sm. Belbog‘ umumiy Ka’bapo‘shning uchdan bir qismi – yuqori qismini egallagan, 16 bo‘lak, oltin va kumush tolalar bilan ziynatlangan.
Nuriddinov Jaloliddin tarjima qildi.
Shu yil 17 oktyabr kuni O‘zbekiston musulomonlari idorasi Kutubxonasida Hazrati Usmon Mus'hafi matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha yig‘ilish bo‘lib o‘tdi. Unda Idoraning “Qur’on va tajvidni o‘rgatish” bo‘limi boshlig‘i Shayx Alijon qori Fayzulloh va Kutubxona bo‘limi boshlig‘i Kamoliddin Mahkamov boshchiligida bo‘lim xodimlari ishtirok etdi.
Yig‘ilishda “Mo‘yi muborak” madrasa-muzeyida saqalanayotgan Hazrati Usmon Mus'hafi matnini tadqiq qilishda e’tibor qaratish kerak bo‘lgan jihatlarga urg‘u qaratildi. Xususan, Shayx Alijon qori Fayzulloh Hazrati Usmon Mus'hafi xatiga oid muhim qoida, qiroatlar va ularning yozilish qoidalari hamda Mus'hafi sharifni yozishda omonatdorlikka alohida e’tibor qaratish alohida ta’kidladi. Shuningdek, tadqiqotda amalga oshirish lozim bo‘lgan muhim vazifalar belgilab olindi.
Hozirda maxsus reja asosida Hazrati Usmon Mus'hafi matnini tadqiq qilish ishlari olib borilmoqda. Tadqiqotda quyidagi jihatlarga alohida e’tibor qaratilgan:
Ma’lumot o‘rnida O‘zbekiston musulmonlari idorasi Kutubxonasida Qur’oni karim qo‘lyozma nusxalarining nodir namunalaridan biri Hazrati Usmon Mus'hafi saqlanadi. Qur’oni karimning ushbu noyob va qadimiy qo‘lyozma nusxasi tadqiqotchilar va keng jamoatchilikning doimiy e’tiborida bo‘lgan.
2023 yil 22 dekabr kuni Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev rahbarligida o‘tkazilgan Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashining kengaytirilgan yig‘ilishida muzeylar faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha yetti yillik dastur qabul qilinishi e’lon qilindi. Ushbu yig‘ilish topshiriqlari bo‘yicha tuzilgan 50-son Bayonnomaning 47-bandida Muqaddas kitob – Usmon Qur’oni sahifalarining konservatsiya va restavratsiya qilinishini ta’minlash belgilangan.
Mazkur dasturni amalga oshirish maqsadida O‘zbekiston Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi sa’y-harakati bilan mahalliy va xorijlik mutaxassislar, jumladan, Kembrij universitetidan Kristine Rose, fransiyalik restavratorlar Axelle Deleau va Coraliye Barbe, Istanbul qo‘lyozmalar ustaxonasi va arxiv bo‘limi mudiri Nil Baydar ishtirokida Hazrati Usmon mus'hafini kelgusida muhofaza qilish bo‘yicha bosqichma-bosqich ta’mirlash rejasi ishlab chiqildi.
Unga ko‘ra, “Yengil restavratsiya ishlari”ni amalga oshirishda Hazrati Usmon Qur’oni sahifalarini skaner qilish va matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha yo‘nalishlar belgilab olingan edi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati