Islom axloqida tarbiya ko‘rgan va uning sof va pok buloqlaridan bahra olib ulg‘aygan musulmon o‘zi yashab turgan jamiyatdagi barcha insonlarga naf keltirishga, ulardan zararni daf qilishga sa’yu-harakat qiladi. Chunki, u haqiqat, yaxshilik, fazilat kabi odob-axloq asosida tarbiya olgan.
Insonlarga yaxshilik qilish – uni ikki dunyo saodatiga olib kelishini yaxshi anglaydi. Alloh taolo xitob qiladi:
“Ey, imon keltirganlar! Ruku’ qilingiz, sajda qilingiz va Rabbingizga ibodat qilib ezgu ish qilingiz – shoyadki, najot topsangiz!” (Haj surasi 77 oyat).
Musulmon kishi ushbu oyati karima mazmunidan kelib chiqib o‘zgalarga yaxshilik qilishga astoydil harakat qiladi. Chunki, u yaxshilik yo‘lida qo‘yilgan har-bir qadam uchun Allohdan ulug‘ ajrlar bo‘lishiga qat’iy ishonadi.
Insoniyatni johiliyat zalolatidan Islom nuri sari yuzlanishga sabab bo‘lgan ulug‘ zot Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam marhamat qilib aytganlar:
“Quyosh balqigan har bir kunda ikki kishi o‘rtasini adolat bilan isloh etishing – ehsondir. Bir kishini uloviga minishida yordam berishing va yukini uloviga ko‘tarib yuklab berishing ehsondir. Bir kishiga tabassum bilan yaxshi so‘z aytishing – ehsondir. Namoz sari bosgan har bir qadaming barobarida sen uchun ehson bor, odamlarga aziyat beradigan narsani yo‘ldan bartaraf etishing ham ehsondir”.
Musulmon kishi o‘zining ijtimoy hayotida ado qiladigan yaxshi amallari bilan namoz o‘qish uchun masjid sari bosgan qadami o‘rtasidagi bu bog‘lanish qanday ham go‘zal!
Ongli musulmon tasavvurida insonning barcha amallari, modomiki niyatida Alloh taolo roziligini topish bo‘lsa, shubhasiz ibodat bo‘ladi.
Shuning uchun ham musulmon kishisiga yaxshilik eshiklari doimo ochiq, u Allohning keng rahmati, beqiyos savoblari va rahmati soyasida bu eshiklardan xohlagan vaqtida kiraveradi.
Abu Muso roziyallohu anhu dan rivoyat qilinadi: Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam marhamat qiladilar:
“Har bir musulmon kishisi sadaqa-ehson qilmog‘i lozim. Sahobayi kirom savol qilib so‘rashdi: Ey Allohning rasuli! Agar sadaqa qilishga biror narsa topa olmasa nima qiladi? Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam aytdilar: Qo‘li bilan mehnat qiladi, o‘ziga ham foyda keltiradi va sadaqa ham qiladi. Ular so‘rashdi: Ey Allohning rasuli! Agar bunga qodir bo‘lmasa, nechora qiladi? Ul zoti sharif dedilar: Qiynalgan, muhtoj kishiga yordam qiladi. As'hoblar savol qilishdi: Ey Rasululloh! Agar buni ham qila olmasa nima qiladi? Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam javob beradilar: “Yaxshilikka dalolat qiladi” Sahobayi kirom so‘rashdi: Buni ham qila olmasa-chi,? Rasululloh sollallohu alayhi va sallam marhamat qiladilar: “O‘zini yomonlikdan tiyadi, shu narsa undan sadaqa bo‘ladi”.
Hadisi sharifda: Rasululloh sollallohu alayhi va sallam “Har bir musulmon kishisi sadaqa-ehson qilmog‘i lozim, dedilar, so‘ngra turli xayrli, ma’ruf va yaxshiliklarni sanab o‘tdilar. Musulmon kishisi bu amallarni qilishi orqali ulug‘ savoblarga erishishi mumkin. Demak, musulmon kishisi sadaqa-ehson qilmog‘i, ya’ni o‘zi yashayotgan jamiyat farovonligi va saodati yo‘lida xayrli amallarni ado etmog‘i lozim. Agar bundan ojiz bo‘lsa yoki biror-bir sabab yuzasidan qila olmasa, u vaqtda tili va qo‘l-oyoqlarini yomonlikdan tiysa, shubhasiz ajru-savobga sazovor bo‘ladi.
Bugun mamlakatimizda hukm surayotgan tinchlik, xonadonimizdagi osoyishtalik, dasturxonimizdagi to‘kinlik Yaratganning biz bandalariga ko‘rsatayotgan cheksiz rahmati, fidoiy insonlarning elim-yurtim deb qilayotgan ezgu mehnatining samarasidir desak, aslo yanglishmaymiz. Zotan, har bir kunini, yoyinki har soniyasini o‘zgalar korini oson qilishga, o‘ksik qalblarning ko‘nglini ko‘tarishga baxshida etadigan insonlar – chinakam fidoiylardir. Insonlar xizmatida ham bo‘lish, ularga imkon qadar yordam qo‘lini cho‘zish va hojatlarini ravo qilishda doimo sa’yu-harakatda bo‘lish qanday saodat. Bu haqda Payg‘amabarimiz sollallohu alayhi va sallam marhamat qilib deganlar:
“Banda modomiki birodari hojatini ravo qilar ekan, Alloh taolo uning hojatini oson qilishda davom etadi”.
Ezgulikni faqat moddiy ko‘mak berish yoxud biror jismoniy yordam ko‘rsatish deb tushunish biryoqlama tasavvur bo‘lar edi. Zero, yaxshilikning cheki-chegarasi yo‘q. Mehrga, muruvvatga mushtoq ko‘ngillarni ziyorat etish ham – bir yaxshilik. Jaloliddin Rumiyning qalb tavofini ka’ba tavofidan mashaqqatli ekanini ta’kidlagani ham bejiz emas:
Tavofi Baytul Xalil kori oson ast,
Tavofi baytul Jalil kori mardon ast.
“Savob ishni har kim, har kuni qilishi lozim”, - degan shiorni o‘zimizga dastur bilib, doim yaxshiliklar payida bo‘lmog‘imiz bizni haqiqiy insoniylik sifatiga sazovor etib, Parvardigor huzurida cheksiz ajru savoblarga, ikki dunyo saodatiga muyassar etadi. Binobarin, bu hayotda insondan faqat yaxshilikkina qoladi. Yaxshilikning mukofoti esa – jannatdir.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam hadisi shariflarining birida marhamat qilib:
“Kimiki, bir mo‘mindan dunyo qiyinchiliklaridan birini yengillashtirsa, Alloh taolo undan qiyomat og‘irliklaridan birini yengil qiladi. Kimdaki hayotda qiynalgan kishiga osonlikni ravo ko‘rsa, Alloh taolo unga dunyo va oxiratda yengillikni ato qilur”, - deb aytganlar.
Yaxshiliklar, savobli amallar bardavom bo‘lgan diyorda insonlar bir-biriga mehrli, muruvvatli bo‘lishi muqarrardir. Barchalarimizni doimo ezgu ishlar, yaxshi amallarga muyassar aylab, yurtimiz, mahallamiz, xonadonimizlarga fayz-baraka ato etishini Yaratgandan so‘raymiz!
Rahmatulloh SAYFUDDINOV,
Yunusobod tumani bosh imom-xatibi,
Toshkent Islom Instituti o‘qituvchisi,
«Mirza Yusuf» jome masjidi imom-xatibi
Iymon 
Namoz 
Ro'za 
Zakot 
Haj 
Qur'on 
Islom saboqlari 
Aloqa 
