1. ««Baqara» Qur’onning cho‘qqisidir, uning har bir oyati bilan saksonta farishta tushgan. «Baqara» surasining 255-oyati
اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ
Arsh ostidan chiqarilib, «Baqara»ga qo‘shilgan». (Imom Ahmad «Musnad»larida Ma’qal ibn Yasor roziyallohu anhudan rivoyat qilganlar.)
2. «Kim yettita uzun suralarni yodlasa, u olimdir».(Imom Ahmad va imom Hokimning «Musnad»larida Oisha onamizdan rivoyat qilingan)
3. Yaziyd ibn Asvad aytadi: «Kimki «Baqara» va «Oli Imron» suralarini kunduzi o‘qisa, to kechgacha munofiqlikdan omon bo‘ladi, kim u ikkisini kechasi o‘qisa, tong otguncha munofiqlikdan omon bo‘ladi». (Sa’iyd ibn Mansur, Bayhaqiy va Abu Ubayd rivoyat qilganlar.)
4. «Kim «Oli Imron» surasini o‘qisa, u boydir». (Dorimiy va Abu Ubayd ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilganlar.)
5. «Kishi kechaning oxirida o‘qiydigan «Oli Imron» surasi kambag‘alning qanday ham yaxshi xazinasidir». (Dorimiy, Abu Ubayd va Bayhaqiy Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan mavquf holatda rivoyat qilganlar.)
6. «Qur’onni o‘qinglar, chunki u qiyomat kuni sohiblariga shafoatchi bo‘lib keladi. «Zahrovayn» (ikki gul) – «Baqara» va «Oli Imron»ni o‘qinglar, chunki u ikkisi qiyomat kuni go‘yo ikki bulutdek, yoki ikki soyabondek, yoki saflangan qushlarning ikki bo‘lagidek bo‘lib, sohiblari haqida hujjat talashadi (bu shafoat qilinishining mubolag‘ali ifodasidir). «Baqara» surasini o‘qinglar, chunki uni olish baraka, tark qilish esa nadomatdir, unga sehrgarlar qodir bo‘lmaydi (yani o‘quvchisiga zarar yetkazishga qodir bo‘lmaydi)». (Imom Muslim, imom Termiziy va boshqalar Abu Umoma Bohiliydan marfu’ holatda rivoyat qilganlar.)
7. «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam elchilarni jo‘natdilar, ular bir necha nafar edilar. Ulardan Qur’on o‘qishlarini so‘radilar, ulardan har bir kishi o‘zi yodlagan Qur’onini o‘qidi, navbat yoshi ulug‘laridan bo‘lgan bir kishiga keldi. «Qancha Qur’on yodlagansan, ey Falonchi?» dedilar. U: «Falon, falon va «Baqara» surasini yodlaganman», dedi. «Baqara surasini yodlaganmisan?» dedilar.U:«Ha», dedi. «Bor, sen ularning amirisan», dedilar.Ulug‘laridan bo‘lgan bir kishi: «Allohga qasamki,«Baqara» surasini (tahajjud namozida) u bilan qoim bo‘la olmay qolishimdan qo‘rqqanim uchungina o‘rganmadim, ey Allohning Rasuli», dedi.Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:«Qur’onni o‘rganinglar, uni o‘qinglar va o‘qitinglar.Chunki uni o‘rgangan, o‘qigan va u bilan qoim bo‘lganuchun Qur’on misoli mushk to‘ldirilgan qopdir.Hidini hamma joyga taratadi(yani qorining ko‘ksi qop kabi, undagi Qur’on mushk kabidir.Agar Qur’onni o‘qisa, uning barokati undan uyiga va eshituvchilarga yetadi). Va Qur’onni o‘rganib, u qalbida bo‘lgan holatda yotgan odamning misoli mushk solinib, og‘zi yopib qo‘yilgan qopga o‘xshaydi». (Imom Termiziy Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan)
8. «Nabiy sollallohu alayhi vasallamga: «Kecha Sobit ibn Qays ibn Shumosning uyi chiroqlar bilan yarqirab turganini ko‘rmadingizmi?» deyilgan edi, Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Balki u «Baqara» surasini o‘qigandir», dedilar. Sobitdan so‘ralgan edi, ««Baqara» surasini o‘qidim», dedi». (Ibn Kasir va boshqalarning «Tafsir»larida kelganidek, Abu Dovud mursal yo‘l bilan rivoyat qilganlar.)
9. Abu Munibdan, u amakisidan rivoyat qiladi: «Bir kishi «Baqara» va «Oli Imron»ni o‘qidi. Namozini tugatganidan keyin Ka’b unga: ««Baqara» va «Oli Imron»ni o‘qidingmi?» dedi. U: «Ha», dedi. Ka’b: «Nafsim qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, albatta, u ikkalasida agar u bilan duo qilinsa, ijobat bo‘ladigan Allohning ismi bor», dedi. U kishi: «Menga uning xabarini bering», dedi. Ka’b: «Yo‘q, Allohga qasamki, senga uning xabarini bermayman. Agar xabarini bersam, u bilan men ham, sen ham halok bo‘ladigan bir duoni qilishing mumkin», dedi. (Abu Ubayd, «Fazoilul Qur’on», 126-bet)
10. Sulaym ibn Omirdan rivoyat qilinadi: «U Abu Umomaning «Birodaringizga tushida tog‘dagi uzun, notekis yoriq oralig‘ida insonlarning ketayotgani, tog‘ning tepasida ikkita yashil daraxt: «Orangizda «Baqara» surasini o‘qigan bormi? Orangizda «Oli Imron» surasini o‘qigan bormi?» deb nido qilayotgani, agar bir kishi «Ha», desa, to osilgunicha unga yashil shoxlari bilan yaqinlashib, uni tog‘dan o‘tkazib qo‘yayotgani ko‘rindi», deyayotganini eshitdi. (Abu Ubayd, «Fazoilul Qur’on», 126-bet)
11. Abu Imrondan rivoyat qilinadi. U Ummu Dardoning shunday deyayotganini eshitdi: «Qur’on yodlaganlardan bo‘lgan bir kishi qo‘shnisinikiga bostirib kirib, uni o‘ldirdi. Qasos olinib, o‘zi ham o‘ldirildi. Qur’on undan surama-sura chiqib keta boshladi, «Baqara» va «Oli Imron» suralari to‘laligicha qoldi. So‘ngra «Oli Imron» undan chiqib ketdi va «Baqara» surasining o‘zi to‘laligicha qoldi. Unga:
مَا يُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَيَّ وَمَا أَنَا بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ
«Mening huzurimda so‘z o‘zgarmas va Men bandalarga zulm qiluvchi emasman» (Qof surasi 29-oyat) deyildi. U («Baqara» surasi) go‘yo ulkan bulutdek bo‘lib chiqib ketdi».
Abu Ubayd aytadi: «O‘ylaymanki, «Baqara» va «Oli Imron» suralari uni muhofaza qilib va unga ulfat bo‘lib, qabrida birga bo‘ldi. Va ikkalasi u bilan qolgan Qur’on suralaridan oxirgisi bo‘ldi». (Abu Ubayd, «Fazoilul Qur’on», 127-bet)
Shu yil 8 may kuni Buxoro shahridagi Mir Arab oliy madrasasida vakillik tasarrufidagi masjid imom-xatiblari o‘rtasida “Moturidiy ta’limoti bilimdoni” nomli intellektual bellashuv bo‘lib o‘tdi.
Tadbirni O‘zbekiston musulmonlari idorasining Buxoro viloyatidagi vakili, Mir Arab oliy madrasasi rektori Jobir domla Elov kirish so‘zi bilan ochib, bellashuvning ma’naviy, ilmiy va tarbiyaviy ahamiyati haqida so‘z yuritdi. Viloyat bosh imom-xatibining o‘rinbosari Otabek domla Avezovga esa tanlov tartib-qoidalarini tushuntirdi.
Bellashuv quyidagi to‘rt shart asosida o‘tkazildi:
1. Taqdimot sharti
2. Moturidiy ta’limoti bo‘yicha savol-javob;
3. Diniy-ma’rifiy sohadagi davlat siyosatiga oid savol-javob;
Tanlov ishtirokchilari moturidiylik ta’limotining asosiy qoidalari, aqidaviy yechimlari va mantiqiy-ilmiy asoslari yuzasidan o‘z bilimlarini namoyon etdi.
Bellashuv yakunlariga ko‘ra quyidagi jamoalar g‘olib deb topildi:
• 1-o‘rin: Moturidiy me’rosxo‘rlari;
• 2-o‘rin: E’tiqod durdonalari;
• 3-o‘rin: Aqida imomlari.
Mazkur tanlov Imom Abu Mansur Moturidiyning ilmiy merosini chuqur o‘rganish, uni keng targ‘ib qilish va bu orqali sof e’tiqod, ilm va ma’rifat asoslarini jamiyatda mustahkamlash maqsadida tashkil etildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati