Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446
Maqolalar

Nabaviy duolarning mo‘jizalari

18.11.2024   3533   4 min.
Nabaviy duolarning mo‘jizalari

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bir qiz aytadi:

«Ko‘p yillar davomida biror g‘am-qayg‘u yetib, g‘am-tashvishga tushsam, tinimsiz yig‘lardim, qayg‘ularimning sababi haqida o‘ylayverardim. Bu ham yetmaganday, eski muammolarimni o‘ylab, «Meni hech kim yaxshi ko‘rmaydi, hamma menga nisbatan nohaqlik qiladi, hatto sevganlarim, yaqinlarim ham…» deb, o‘zimni mazluma hisoblardim. Bunday xayollar meni tinimsiz qiynar, hammasi meni ezib turadigan og‘ir yukka aylangan edi. Butun aqlu xayolimni faqat qayg‘ularim haqidagi fikrlar egallab olgan edi.

Bir kuni internetda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning g‘am-qayg‘uga botganda o‘qiladigan duolarini ko‘rib qoldimu, mahzun bo‘lgan paytlarimda ularni aytib yuradigan bo‘ldim. Avvaliga natijasini unchalik sezmadim. Hatto o‘zimga o‘zim «Bu duolar menga foyda bermaydi, chunki qayg‘ularim shunaqangi kattaki, ularni ketkazishga bu duolarning kuchi yetmaydi», degan paytlarim ham bo‘ldi. Lekin shaytonga yengilmadim, duolarni ko‘p-ko‘p aytaverdim. Nihoyat, Alloh taolo meni ikkita foyda bilan siyladi:

Birinchi foyda: qayg‘ularga qarshi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning duolari bilan kurasha boshlaganimdan keyin mahzunligim birdan kamaya boshladi. Qayg‘u paytidagi yomon o‘y-xayollardan xalos bo‘ldim, chunki shayton mahzun qizlarni ovlab, ularga «Sen mazlumasan, baxtiqarosan, seni hech kim yaxshi ko‘rmaydi» deb, vasvasa qiladi, ularni g‘am-qayg‘udan «qutqaradigan» har xil yomon ishlarga boshlaydi. Masalan, «Uydan qochib ket», «Joningga qasd qil, o‘zingni o‘zing o‘ldir» deb vasvasa qiladi. Bu duolar esa aynan mana shunday yomon fikrlardan qaytarib, mahzun qizlarni shaytonning vasvasasidan himoya qiladi.

Ikkinchi foyda: qayg‘ularimning ko‘pligi, ularga qarshi nabaviy duolar bilan ko‘p marta kurashganimni e’tiborga olsak, bu qayg‘ular Alloh taoloni ko‘p zikr qilishimga sababchi bo‘ldi. Bu esa Alloh taoloning menga ko‘rsatgan marhamati, inoyatidir. Zero, mana shu qayg‘ular sabab Allohni ko‘p yod etib, U Zotning quyidagi oyatida maqtalgan bandalar qatoriga biz ham kiramiz:

«Allohni ko‘p zikr qiluvchi erkagu ayollarga Alloh mag‘firat va buyuk ajr tayyorlab qo‘ygan» (Ahzob surasi, 35-oyat)».

 

Boshqa bir qiz aytadi:

«O‘rta maktabda ustozlarimdan o‘rgangan narsalarimning eng yaxshisi – Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning g‘am-qayg‘u paytida qilgan duolaridir. Ustozimiz ularning ba’zilarini sharhlab, tushuntirib, chiroyli qog‘ozlarga yozib berganlar, keyin esa har birimizdan ularni yodlashni talab qilganlar. Yodlaganlarga mukofotlar berib, bu duolarni yodlashga hammamizni qiziqtirgan, g‘amga botgan paytlarimizda ularni aytishni tayinlagan edilar. Kutilganidek, natijalar ham ketma-ket kela boshladi. Ba’zilarning tajribasidan shuni tushunib yetdikki, qiz bola bu duolarga deyarli har kuni ehtiyoj sezar ekan, bu duolar esa insonning hayotini yanada munavvar etar ekan.

Bir kuni onam bilan suhbatlashib o‘tirib, ustozlarimiz o‘rgatgan, qayg‘u paytida o‘qiladigan duolar haqida aytib berdim. Onam esa meni hayron qoldirib, shunday dedilar: «Boshingga og‘ir kun kelgan paytda aytiladigan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning hadislarida kelgan duolar haqida hayotimda birinchi marta eshityapman. Qaniydi bu duolarning bittasini bo‘lsa ham yoshligimda eshitgan bo‘lsam! Ellik yil umrimni g‘am-alamlar bilan o‘tkazibman-a! Agar bu duolarni bilganimda, hayotim butunlay boshqacha bo‘lar edi».

Onam shunday deb, birpas jim qoldilar. Ko‘zlariga yosh to‘ldi. So‘ng shunday dedilar: «Qizalog‘im, bu duolarni menga ham o‘rgatgin! O‘zing esa ularni hech qachon yodingdan chiqarma, chunki bilaman, bu duolar sening hayotingni ham, mening qolgan hayotimni ham go‘zal qiladi».

 

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh, Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

04.06.2025   4889   4 min.
Rasululloh ﷺning oxirgi haj va xutbalari

Ummatga qilingan so‘nggi vasiyat


“Hajjatul vado’” ya’ni “Vado xutbasi” lug‘atda “Vidolashuv xutbasi”, “xayrlashuv, ayriliq xutbasi-xitobi” degan ma’nolarni bildiradi.

Hijriy o‘ninchi yilning 9 zulhijja oyida (milodiy 632 yil 8 mart) Payg‘ambarimiz alayhissalom so‘nggi haj ibodatini ado etganlarida xutba qilganlar. Unda Makkada jami 124 ming musulmon to‘plangan edi.

U zot alayhissalom Qasvo degan tuyalariga minib, Arafot vodiysida ummatga so‘nggi vasiyatlarini bayon etganlar. Bu xitob faqat o‘sha joyda to‘plangan hojilargagina emas, balki qiyomatga qadar keladigan butun insoniyatga qaratilgan.

 

Payg‘ambarimiz alayhissalom ummatga bunday vasiyat qildilar:

“Ey insonlar! So‘zimni yaxshilab tinglang... Bu yildan so‘ng sizlar bilan bu yerda yana ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

 

Ey insonlar! Buguningiz qanday ham muqaddas kun, bu oylar qanday ham muqaddas oy, bu shahar (Makka) qanday ham muqaddas bir shahar bo‘lsa, Robbingiz bilan ko‘rishgunga qadar qonlaringiz, mollaringiz, obro‘larinigiz ham ayni shaklda muqaddasdir va bir-birlaringizga haromdir!

Ey sahobalarim! Ertaga Robbingizga ro‘para bo‘lib va bugungi holingiz haqida javob berursiz. Mendan so‘ngra eski zalolatlarga qaytib, bir-biringizning bo‘yningizga urmangiz!...

Ey insonlar! Ayollaringizga yaxshi muomala qilishingizni va Allohdan qo‘rqishingizni tavsiya qilaman. Chunki ular amringiz ostidadir. Siz ularni Allohning bir omonati o‘laroq oldingiz va ularning nomuslarini va iffatlarini Alloh oldida so‘z beraroq halol etingiz.

Yaxshi bilingki, sizning ayolingizda haqqingiz bo‘lganidek, ularning ham sizda haqlari bor.

Ey mo‘minlar! So‘zimni tinglang. Yaxshi tushinib oling. Batahqiq Robbingiz birdir. Otalaringiz ham bittadir. Alloh huzurida eng xayrligingiz, Allohdan eng ko‘p qo‘rqqaningizdir.

Arablarning ajamdan, ajamning esa arabdan, oq irqlining qora irqlidan, qora irqlining oq irqdan hech qanday ustunligi yo‘qdir. Ustunlik yolg‘iz taqvodadir.

Ey insonlar! Allohdan qo‘rqing, rahbar qilib ustingizga burni, qulog‘i kesik bir qulni saylab qo‘ysa, Allohning Kitobi ila hukm etgani qadar uni tinglang va unga itoat eting!

Ey insonlar! Sizga bir omonat qoldirayapman-ki, uni mahkam ushlasangiz yo‘lingizdan adashmaysiz! U omonat Allohning Kitobi va payg‘ambarining sunnatidir.

Ey mo‘minlar! Allohdan qo‘rqing! Besh vaqt namozingizni o‘qing! Ramozon oyidagi ro‘zalaringizni tuting!

Mollaringizning zakotini bering! O‘zlaringizdan bo‘lgan amr sohiblariga itoat eting-ki, Robbingizni jannatiga kirursiz.

Ey insonlar! Haddan oshishlikdan saqlaning. O‘tgan ummatlarning halokatining sababi, dinlarida haddan oshish edi.

Bu sanadan so‘ngra yana siz bilan bu yerda ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.

Ey insonlar! Ertaga men xaqimda sizdan so‘raganlarida nima deysiz? Risolatni yetkazdimmi? Ilohiy vazifani ado qildimmi?”, dedilar.

Bunga butun as’hobi kirom shunday javob berdilar: “Albatta, qasam ichamizki siz Allohning xabarini tablig‘ etdingiz, vazifani bajardingiz. Bizga tavsiya va nasihatda bo‘ldingiz. Hammasiga shohidlik beramiz!”

 

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak ko‘rsatgich barmoqlarini samoga ishorat qildirib, jamoatga boqib bunday dedilar: “Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim!”.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vidolashuv xutbasini yakunlagach, Alloh taolo quyidagi oyatni nozil qildi:

Bugungi kunda Men sizning diningizni mukammal qilib berdim. Sizga ne’matimni batamom qildim. Va sizga Islomni din deb rozi bo‘ldim (Moida surasi, 3-oyat).

Nabiy alayhissalom vado hajidan qaytishda yo‘lda xastalandilar. Xastaliklari 13 kun davom etdi. Hijriy 11 yili robi’ul avval oyining dushanba kuni Oisha onamizning xonalarida muborak ruhlarini Allohga topshirdilar va o‘sha joyda dafn qilindilar...

Sollallohu alayhi vasallam

Davron NURMUHAMMAD