2025 yilning 25 yanvaridan 25 mayiga qadar Saudiya Arabistonining Jidda shahrida o‘tkazilayotgan “II Xalqaro Islom san’ati biyennalesi” bo‘lib o‘tmoqda. Nufuzli ko‘rgazmada butun dunyodan islomiy meros, nodir qo‘lyozmalar, hattotlik va naqqoshlik ijodlari, qadimiy tangalar, liboslar va boshqa noyob eksponatlar namoyish etilmoqda.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasi fondida saqlanayotgan Katta Langar Qur’onining ikki sahifasi ushbu ko‘rgazmaga qo‘yilgan. Mazkur eksponatni namoyish etish tashabbusi O‘zbekistondagi Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi tomonidan ilgari surildi.
***
Ko‘rgazmadagi ishtirok va unga tayyorgarlik jarayoni bir necha bosqichda amalga oshirildi. O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari Diniy idora kutubxonasi fondida saqlanayotgan Katta Langar Qur’onini shaxsan ko‘zdan kechirib, uning himoyasi, kelajak avlodga yetkazilishi va xalqaro ko‘rgazmalarda munosib taqdim etilishi borasida muhim ko‘rsatmalar berdilar.
Ko‘rgazmaga yo‘l olgan vakilimizni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi birinchi o‘rinbosari Homidjon domla Ishmatbekov, raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulovlar xayrli duolar bilan kuzatib, ushbu namoyish yurtimiz va islomiy meros uchun manfaatli bo‘lishini tiladilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Kutubxona bo‘limi mudiri Kamoliddin Mahkamov Jidda shahriga borib, ko‘rgazma maxsus guruhi vakillari hamda Fransiyaning Luvr muzeyi restavratori bilan hamkorlikda Katta Langar Qur’oni sahifalarini ko‘rgazma zalidagi maxsus jihozga joylashtirdi.
Aytish mumkinki, Katta Langar Qur’oni Islom tamaddunining noyob durdonasi bo‘lib, uning sahifalari jahon ilmiy jamoatchiligi va san’atshunoslari tomonidan katta qiziqish bilan o‘rganilmoqda.
***
Xalqaro Islom san’ati biyennalesi dunyo bo‘ylab ko‘plab taniqli san’atshunos, tarixchi va ilmiy jamoatchilik vakillarini birlashtiradigan yirik ko‘rgazmalardan hisoblanadi. Unda O‘zbekistonning bebaho islomiy merosi namoyish etilishi mamlakatimiz madaniy-ilmiy merosini dunyo hamjamiyatiga tanitishda muhim qadamlardan biri bo‘ldi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Bir ayol har safar o‘g‘illaridan birontasini xulqida yomon o‘zgarishni ko‘rsa, darrov sadaqa qilib taom tarqatar va ushbu: “Ularning mollaridan sadaqa ol. Bu bilan ularni poklaysan, tozalaysan va ularning haqqiga duo qil...” (Tavba surasi, 103-oyati)ni o‘qib duo qilarkan: “Allohim, ushbu sadaqam farzandimning axloqi poklanishi uchundir, chunki uning bu holi menga u kasal bo‘lib, xastalanganidan ko‘proq ta’sir qiladi, bezovta qiladi” der ekan.
Yana bir ayol bo‘lsa, kambag‘al edi, kunlik topganlariga kifoya qilarli kun kechirishardi. Shu sabab sadaqa qilishga hech narsa topolmasdi. Eri yoki o‘g‘li biron ayb, gunoh sodir qilishsa, kechasi turib namozida Baqara surasini zam qilib o‘qir va: “Allohim, bu mening sadaqamdir, uni mendan qabul et. Uni menga isloh qilib bergin”, deya duo qilardi.
Nima uchun vafot etgan inson dunyoga qaytish imkoni berilsa, sadaqani tanlaydi? Bu haqda Qur’oni karimda: «Va biringizga o‘lim kelib: “Ey Robbim, agar mening o‘limimni yaqin muddatga orqaga sursang, bas, sadaqa qilib solihlardan bo‘lsam”, demasdan avval Biz sizlarga rizq qilib bergan narsalardan nafaqa qiling» (Munofiqun surasi, 10-oyat), deb aytilgan.
Nima uchun “umra qilaman”, “namoz o‘qiyman” yoki “ro‘za tutaman” demaydi, balki “sadaqa qilaman” deydi?!
Ulamolar aytishadi: “Vafot etgan kishi o‘limidan keyin sadaqani qay darajada foydasi, asari ulkan bo‘lishini ko‘rgani uchun ham shunday deydi”.
Sadaqani ko‘paytiringlar, albatta mo‘min qiyomat kunida sadaqasining soyasi ostida bo‘ladi.