Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Узоқ йиллардан буён юртимиз аёлларида диний билимларнинг заифлиги, унинг таълимотларидан бехабарлиги, шу боис ҳаётларида диний кўрсатмаларга мувофиқ ҳаракат қилмасликлари сабабидан қалбимизда бир оғриқ туяр эдик. Шу туфайли бундай ҳолатларни муолажа қилиш фикри бор эди. Уларнинг диний саводсизлиги фақат эътиқодий таназзулга эмас, дунёларига ҳам таъсир қилгани, ўзлари билангина чегараланиб қолмасдан, фарзандларига, ҳатто эрлари ва ён-атрофдагиларига ҳам ўз таъсирини ўтказа бошлаганидир. Аёллардаги бу салбий ҳолат тездан ислоҳ қилинмаса, сурункали касалликка ўхшаб, маҳкам ўрнашиб олиши мумкин. Шуларни ўйлаганимиз боис ғамимиз янада зиёдалашмоқда.
Диний илмсизлик туфайли уларнинг эътиқоди, амали, хулқи, яъни бутун турмуш тарзи барбод бўлиши мумкин. Бу ҳолатда ҳатто баъзи куфрга далолат қилгувчи сўз ва ишлардан иймонларини сақлаб қолиш ҳам мушкул бўлиб қолади.
Муҳтарама аёлларимиз бошланғич таълим манбаи бўлганлари сабаб хулқ, амал, фикрлаш каби муҳим кўникмалари фарзандларига беихтиёр таъсир кўрсатади.
Оналарнинг сути, оғизларидан чиқаётган сўзлари, қилаётган хатти-ҳаракатлари ҳамда амаллари орқали болаларга соф эътиқод, гўзал фикр-хаёллар, чиройли хулқ, покиза исломий табиат мерос бўлиб ўтиши керак. Акс ҳолда, фарзандларнинг нафақат дини барбод бўлади, балки дунёлари ҳам бемаъно, бемақсад бўлиб қолади.
Инсоннинг эътиқоди соф ва мустаҳкам бўлмас экан, ундан ахлоқсизлик пайдо бўлади. Ахлоқсизлик эса барча бадхулқлик, беамалликни келтириб чиқаради. Бундан, албатта, оила ҳамда жамиятга улкан зарарлар етади, парокандалик юзага келади.
— Куфр сўз ёки куфр амални ёқтирмоқ (Масалан: бошқа дин вакиллари ибодатида айтадиган сўзларини ёқтирмоқ).
— Бирортасига куфр сўзни айттирмоқ.
— Ўзининг мусулмонлигига пушаймон бўлмоқ.
— Фарзанди ёки бирор яқини вафот топганда: «Болам Худога керак экан, Ўзига олди» (астағфируллоҳ) каби иддаоларни гапирмоқ.
— Аллоҳ ва Расулининг бирор ҳукмини адолатсиз деб билмоқ ва ундан айб қидирмоқ.
— Бирор Пайғамбар ёки фариштани ҳақорат қилиш, камситиш.
— Бирор пири муршид ёки улуғ зот ҳақида «Улар ҳар доим бизнинг ҳолимиздан хабардор бўлиб туришади», дея эътиқод қилиш.
— Мунажжимлар – жинлар билан дўст тутинган, яъни «одамларим бор» дегувчи кишилардан ғайб хабарларини сўраш, фол очириш, уларнинг сўзларини тасдиқлаш.
— Валийларнинг арвоҳлари борасида «Улар ҳозиру нозир, ҳамма нарсани билиб туришади», деган эътиқодда бўлиш.
—«Ё Алий», «Ё пирим» дея нидо қилиб,«Бу нидойимни улар эшитади», деган эътиқодда бўлиш.
— «Довуд пайғамбар», «йигит пирим», «отамнинг арвоҳлари қўлласин» дейиш.
— Муродини Аллоҳдан бошқадан, хусусан ўтганлардан сўраш.
— Ўтган валийлардан, қабр соҳибларидан ризқ ёки фарзанд сўраш.
— Кимгадир бирор нарсани аташ. Масалан: «Фалончи пиримга шунча танга атадим», қабилида.
—Уларнинг номига назр аташ («Талхис» 61-бет).
Шунингдек, улар беморга шифо бериш, камбағални бойитиш каби ҳожатталаб ишларда Аллоҳдан ўзгадан ёрдам сўрар эдилар (Назр қилишдаги ширк ҳам шулар жумласига киради. Чунки Аллоҳдан ўзгага назр қилувчи келган ёрдамга шукр қилиш мақсадида ёки бўлажак ёрдамдан умид қилиб назр айтади). Мушриклар ҳам санамларига назр атар ва ўша назр туфайли улардан мақсадларига эриштиришларини кутар эдилар. Баракот умидида уларнинг исмларини тиловат қилардилар. Аллоҳ таоло мусулмонларга намозларида «Иййака наъбуду ва иййака настаъийн – Фақат Сенгагина ибодат қиламиз ва Сендангина ёрдам сўраймиз» (Фотиҳа сураси, 4-оят) деб айтишни вожиб қилди. Бу сажда ва ибодатда ширк келтиришдан қайтариш эди.
— Ўтганлар номига атаб ҳар хил жониворлар ёхуд хўроз-товуқ сингари паррандалар сўйиш.
— Бирор кишининг қабри ёки маконини тавоф қилиш.
— Бирортасига ибодат мақсадида сажда қилиш.
— Кимгадир рукуъ даражасида бош эгиш.
— Жинларга, ўтганларнинг арвоҳларига атаб чироқ ёқиш.
— Қайсидир валийнинг номига кокил аташ.
— Хоч тақиш.
— Дунё ишларига, инсонлар тақдирига юлдузларнинг таъсири бор, деб эътиқод қилиш.
— Бирор ой ёки кунни насх (ёмон) кун деб билиш.
— «Агар Аллоҳ ва унинг Расули хоҳласа, фалон иш бўлади», дейиш.
— «Аллоҳ ва Расули кўриб турибди», деб айтиш.
Модомики, «Жаннат оналар оёғи остидадир», деб марҳамат қилинган экан, у ҳолда аёллар соф эътиқодли бўлмоқлари, фарзандларининг тарбиясида ҳам дақиқ нуқталарга эътибор қилмоқлари лозимдир.
«Беҳишти зевар» китобидан
муаллиф: Ашраф Али Таҳонавий
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Ҳижратдан аввалги 45 йил, жумодул аввал ойи (мил. 579 йил, апрель боши) |
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саккиз ёшу икки ойу ўн кунлик бўлганларида боболари Абдулмутталиб Маккада вафот этди; – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни туғишган амакилари Абу Толиб ўз кафолатига олди. |
Ҳижрий 4 йил, жумодул аввал ойи (ёки рабиъус соний / мил. 625 йил сентябрь-октябрь) |
– Нажд ғазоти бўлди. |
Ҳижрий 6 йил, жумодул аввал ойи (ёки рабиъул аввал / мил. 627 йил сентябрь-октябрь ёки июль-август) |
– Бани Лиҳён ғазоти бўлди. |
Ҳижрий 6 йил, жумодул аввал ойи (мил. 627 йил сентябрь-октябрь) |
– Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу сарияси бўлди; – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг катта куёвлари Абул Ос розияллоҳу анҳу (Зайнаб розияллоҳу анҳонинг эри) мусулмон бўлди. |
Ҳижрий 7 йил, 10 жумодул аввал, сешанба кечаси (мил. 628 йил 13 сентябрь) |
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу кеча Форс ҳукмдори Кисронинг ўғли Шеравайҳ ўз отасини ўлдириб, тахтини қўлга киритганини ваҳий орқали билиб, эртасига бу ҳақда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни мактуб юборганлари учун Кисронинг ҳузурига олиб бориш вазифаси билан Мадинага келган Яман ҳокими Бозоннинг икки элчисига айтдилар. |
Ҳижрий 8 йил, жумодул аввал ойи (мил. 629 йил август-сентябрь) |
– Муъта жанги бўлди. – ушбу жангдан кейин шу пайтгача мусулмонларга қарши хуруж қилишда давом этиб келаётган Бани Сулайм, Бани Ашжаъ, Бани Ғатафон, Бани Зубён, Бани Фазора ва бошқа араб қабилалари мусулмон бўлишди. |
Ҳижрий 9 йил, жумодул аввал ойи (мил. 630 йил август-сентябрь) |
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам иштирок этган охирги ғазот – Табук ғазоти бўлди; – Айла ҳокими, Жарбо, Азруҳ ва Мийно аҳллари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан сулҳга эришишди ва жизя тўлашди (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларга омонлик хати ёздириб бердилар); – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Холид ибн Валид розияллоҳу анҳуни 420 отлиқ билан Дувматул Жандал ҳокими Укайдир ҳузурига юбордилар. Сўнг у билан сулҳ тузиб, унга ҳам омонлик хати ёздириб бердилар; – Табук ғазотидан қайтаётганларида мунофиқлардан ўн иккитаси бир тор дара ичида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга суиқасд уюштиришди. |
Ҳижрий 13 йил, жумодул аввал ойи (мил. 634 йил июль) |
– Ҳазрат Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу олтмиш уч ёшида вафот этган. |
Ҳижрий 193 йил, жумодул аввал ойи (мил. 809 йил февраль-март) |
– имом Осим раҳматуллоҳи алайҳнинг энг машҳур ровийси Қуръони каримни ўн саккиз минг марта хатм қилган Абу Бакр Шуъба ибн Айёш раҳматуллоҳи алайҳ вафот этган... |
Манба: http://siyrat.uz/maqola/1849