Sayt test holatida ishlamoqda!
07 Fevral, 2025   |   8 Sha`bon, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:08
Quyosh
07:28
Peshin
12:42
Asr
16:05
Shom
17:50
Xufton
19:05
Bismillah
07 Fevral, 2025, 8 Sha`bon, 1446

Uyida kashfiyot qilgan olim yoxud karantinni foydali o‘tkazish haqida

31.03.2020   2712   3 min.
Uyida kashfiyot qilgan olim yoxud karantinni foydali o‘tkazish haqida

Koronavirus tufayli yurtimiz va ko‘plab dunyo mamlakatlarida millionlab odamlar uylarida yertayu kech qo‘noq topgan. Bu ko‘pchilik bilan ishlab o‘rgangan kishilar uchun oson bo‘lmayotgani tayin.
Ushbu muddatdan unumli foydalanish mumkin. Bunga 10 yil uyida o‘tirgan buyuk islom olimi al-Hasan ibn al-Haymiyaning hayoti yorqin misol bo‘ladi. Bu haqda Islamic Self Help nashri ma’lumot berdi.
Hasan ibn al-Xaymiya optika, astronomiya, matematika, meteorologiya, vizual idrok va ilmiy usul sohalariga katta hissa qo‘shgan mashhur musulmon olimlardan biri. U 965 yilda Iroqdagi Islomning oltin asrida tug‘ilgan, Bag‘dod olimlaridan chuqur ilm o‘rganib, yoshligidayoq mashhur olim bo‘lib yetishgan.
Kunlarning birida Misr hukmdori Ibn al-Xaymiyani Misrga taklif qilib, undan Nil daryosi bo‘yida to‘g‘on qurishni so‘raydi. Bu boradagi reja va imkoniyatlarni o‘rganib chiqqan olim bu ishning ilojsiz ekani, loyihani amalga oshirish uchun texnologiyalar yo‘qligini aytadi. Hukmdor bu xulosadan norozi bo‘lib, olimni o‘n yil uyida chiqarmay o‘tirishga buyurdi.
Ibn al-Xaymiya umidsizlikka tushmadi, balki har qanday vaziyatdan unumli foydalanim mumkinligini tushundi. U vaqtini o‘qish, tadqiqot va tajribalar o‘tkazish, turli xil ilmiy tushunchalarni o‘rganishga sarfladi va katta yutuqlarga erishdi. U optika bilan bog‘liq katta kashfiyot qildi. Ushbu sohada eng yaxshi manbalardan biri bo‘lgan “Optika” nomli kitob yozdi.
Ushbu kashfiyot odamlarga ko‘zning qanday ishlashini tushunishga, ilk kameralar modelini ishlab chiqishga yordam berdi, ko‘zoynak ixtiro qilinishiga sabab bo‘ldi. Shuningdek, bugungi kunda ham qo‘llaniladigan ilmiy usullardan birini ishlab chiqdi. Bularning barchasi u uyida turib qildi.
Ibn al-Xaymiya hayoti va faoliyati hech qachon vaqtni behuda sarflamaslik va vaqt, sharoitdan yetarlicha mahsuldorlikka ega bo‘lishni o‘rganish mumkin. Albatta, o‘n yil ko‘p muddat. Ammo bir necha haftalik uyimizdagi karantin vaqtida ham ko‘p ishlar qilishimiz mumkin.
Shu o‘rinda karantin vaqtidan unumli foydalanish bo‘yicha ba’zi maslahatlar bilan o‘rtoqlashamiz:
1. Kitob o‘qish;
2. Onlayn kurslar orqali ilm o‘rganish;
3. Kitob yoki maqola yozish;
4. Imonimizni mustahkamlash, o‘zingimiz va boshqalar uchun duo qilish;
5. Tafakkur va fikrlashga vaqt ajratish;
6. Oilamiz bilan vaqtni maroqli o‘tkazish, ularning tarbiyasi bilan shug‘ullanish;
7. Yangi g‘oyalar ustida ishlash. Bundan boshqa ko‘plab ishlarni qilish imkoniga egamiz.
Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollollohu alayhi vasallam dedilar: “Ikki ne’mat borki, ko‘p odam ularni boy berib qo‘yadi: sog‘liq va bo‘sh vaqt” (Sahih al-Buxoriy 6049).
Azizlar, bo‘sh vaqtingizdan unumli foydalaning! Ehtimol, shu vaqt o‘zingizni anglashingiz, butun umr yodingizda qoladigan ajoyib xotiralarga ega bo‘lishingiz, insoniyat uchun yangi kashfiyotlar qilishingiz mumkin. Balki bu vaqt ichida siz qalblar va ilm-fan kashfiyotchisiga aylanarsiz!

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Alloh taologa “chiroyli qarz” berish

6.02.2025   2135   3 min.
Alloh taologa “chiroyli qarz” berish

Baqara surasining: «Allohga “chiroyli qarz” beradigan (Uning yo‘lida o‘z boyligidan sarflaydigan) kishi bormi?..» 245-oyati karimasi nozil bo‘lgach, Abu Dahdah roziyallohu anhu: “Ey Allohning Rasuli! Alloh qarzdan behojat bo‘lgani holda, bizning qarz berishimizni xohlaydimi?” – dedilar.

Nabiy alayhissalom: “O‘sha sababli sizlarni jannatga kiritishni xohlaydi”, deya javob berdilar. “Agar men Robbimga qarz bersam, uning evaziga men va bolalarimni ham jannatga kiritadimi?” – dedilar Abu Dahdah.

Nabiy alayhissalom: “Ha”, dedilar. Shunda Abu Dahdah: “Unday bo‘lsa, qo‘lingizni uzating!” – dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qo‘llarini uzatgan edilar, Abu Dahdah: “Mening ikkita bog‘im bor, ularning biri Madinaning past tarafida, boshqasi tepa tarafida joylashgan. Xudo haqqi, menda shulardan boshqa narsa yo‘q, ularni Allohga qarz berdim”, dedilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bittasini Allohga berib, boshqasini o‘zing va oilang tirikchiligi uchun olib qo‘yavergin”, dedilar.

Abu Dahdah: “Yo Allohning Rasuli, siz guvoh bo‘lingki, men ikkisidan eng yaxshisini, ichida 600 tup xurmosi borini berdim”, dedilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Unday bo‘lsa, Alloh u sababli seni jannat ila mukofotlaydi”, dedilar.

Abu Dahdah bog‘ tomon yurdilar va ayoli hamda bolalarini chaqirib: “Chiqing, men bu yerni Allohga qarz berdim”, dedilar.

Ummu Dahdah: “Yo‘g‘-e, nimaga bunday qildingiz, axir bu bog‘ni orqangizdan qoladigan bolalaringizga tashlab ketganingiz yaxshi emasmi? Choraginimi yo yarminimi berib, qolganini o‘zimizga olib qolmabsiz-da!” demadilar.

Aksincha, Ummu Dahdah: “Yaxshi savdo bo‘libdi, Alloh sizga baraka bersin”, dedilar. Keyin bolalariga o‘girilib, ularning etaklaridagi xurmolarni qoqib tashladilar va og‘zida chaynab turganlarini ham chiqartirib yubordilar. Shu zahoti bolalari bilan u yerdan chiqib, ikkinchi bog‘ga kirib joylashdilar.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Abu Dahdah uchun mevalari mo‘l qanchadan-qancha xurmo dar­axt­lari tayyorlab qo‘yilgan”, dedilar.

Ey Abu Dahdah, mukofotingizni Alloh bersin! Qanday qilib Allohning amriga bu darajada tezlik ila labbay deya javob berdingiz-a?! Qanday qilib ajabtovur, mevalari ko‘pligidan shoxlari egilib qolgan bu xurmozorni
Allohning jannatidan umid qilib,  O‘zining yo‘lida sadaqa qildingiz?! Buni qanday uddaladingiz?!

Hozirgi kunda oldiga ishonchli kishilar kelib masjid qurilishi uchun yordam so‘rashganida yoki musulmonlarga foyda keltiradigan biror-bir ishga homiylik qilish iltimosi bo‘lganda ikkilanadigan ba’zi boylarga o‘xshab Abu Dahdah roziyallohu anhu uzoq o‘ylanmadilar. Yoki bo‘lmasa maqtov, o‘zlarining haqlariga madhiya so‘ramadilar. Yo‘q, Allohga qasamki, u zot bu ishlarni Alloh O‘zining muxlis bandalariga tayyorlab qo‘ygan jannatiga talabgor bo‘lib qildilar, bundan boshqa narsaning talabida bo‘lganlari yo‘q.

Ey Abu Dahdah, qilgan ishingiz muborak bo‘lsin! Yana sizga bundayin soliha ayol muborak! Bunday ulkan martabada tura olish qutlug‘ bo‘lsin! Ey Ummu Dahdah! Musulmonlarning ayollari sizdayin zotlarga ergashsinlar...

Hasson Shamsiy Poshoning "Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar" nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.

Maqolalar