Joriy yilning 21-22 dekabr kunlari Turkiya Respublikasining Istambul shahrida Yevrosiyo Fatvo kengashining III-yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi. Yig‘ilish “Zamonaviy davrda fatvo mavzusida duch kelinayotgan muammolar hamda dolzarb iqtisodiy masalalar” mavzusi ostida bo‘ldi.
Mazkur yig‘ilishda Yevropa, Rossiya, Kavkaz, Markaziy Osiyo, Afg‘oniston kabi bir qator davlatlardan Fatvo masalalari bo‘yicha mutasaddi ulamolar ishtirok etishdi. O‘zbekistondan O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo bo‘limi mudiri Homidjon Ishmatbekov qatnashdi.
Yig‘ilish kun tartibidan:
- hozirgi kunda diniy masalalarga javob berishda uchrayotgan uslubiy muammolar;
- qonuniy jihatdan tartibga solingan masalalarda fatvo berish siyosati;
- ba’zi zamonaviy iqtisodiy masalalar va ularning shar’iy ahkomlari kabi mavzular o‘rin olgan edi.
Yig‘ilishning birinchi kunida kun tartibidagi birinchi va ikkinchi masala yuzasidan ulamolar o‘zaro fikr almashdilar. Jumladan, hozirgi zamonda Fatvo berish masalasida ba’zi bir kishilar tomonidan biror-bir mazhabning usuliy qoidalariga rioya qilmagan holda, umumiy qoidalardan kelib chiqib fatvo berish mo‘min-musulmonlar orasida ziddiyatli holatlarni keltirib chiqarayotganligini ta’kidlab o‘tdilar.
Xususan, internet tarmog‘i orqali aholidan berilayotgan savollarga javob berayotgan kimsalar savol berayotgan jihatning ijtimoiy, iqtisodiy ahvolini hatto diniy saviyasini ham bilmay turib javob berishlari to‘g‘ri emasligi aytib o‘tildi.
Ikkinchi kuni hozirgi zamonda uchrayotgan ba’zi iqtisodiy-tijoriy masalalar (oltin asosidagi veksel savdosi va uni ijaraga olish-berish, foreks, raqamli kriptopullar savdosi, tarmoqli savdo va h.k.z) ustida bahs va munozara olib bordilar hamda ularning shar’iy hukmlari bo‘yicha bir to‘xtamga keldilar.
Eslatib o‘tamiz, Yevroosiyo fatvo kengashi 2016 yilning oktyabr oyida Yevroosiyo Islom kengashining IX-yig‘ilishida ta’sis etilgan. Uning asosiy vazifasi yevroosiyo hududida istiqomat qilayotgan musulmonlarning hayotida uchrayotgan diniy masalalarni hamkorlikda hal etishdan iboratdir.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Men padari buzrukvorim rahmatullohi alayhdan eshitganman: «Shayx Abdulqodir Jiyloniy rahmatullohi alayhning bir o‘g‘illari bor edi. Uni hazrat qayergadir ilm tahsil qilish uchun yubordilar. U olim bo‘lib qaytdi. Shayx Abdulqodir Jiyloniy rahmatullohi alayhning bir majlislari bo‘lar edi. Majlisga hazratga yaqin kishilar kelardi. Hazrat ularga nasihat qilib turardilar. O‘g‘illari kelganida, hazrat unga: «Birodar, sen butkul yangi ilm hosil qilib kelgansan, bugun ularga sen va’z qil», dedilar. U judayam tetik edi.
Hazratning taklifini bajonudil qabul qildi. Majlis hali jam edi. U va’z aytdi. Odamlar tinglayverdilar, tinglayverdilar. Lekin ta’sirlanmadilar. Oddiy bir olimning gapini eshitdilar. Shundan keyin hazrat tashrif buyurdilar va o‘tirib, bor-yo‘g‘i shunday bir jumla aytdilar: «Birodar, biz bugun ro‘za tutishni iroda qilgan edik. Kechasi saharlikda ichamiz deb sut saqlab qo‘ygan edik. Lekin taqdirni qarangki, mushuk sutni ichib ketdi va biz ro‘za tuta olmadik».
Bor-yo‘g‘i shu gapni aytdilar. Gaplari qattiq ta’sir qildi. Keyin hazrat o‘g‘illariga bunday dedilar: «Qara, sen soatlab va’z qilding. Ularga hech narsa qilmadi. Men bor-yo‘g‘i bir og‘iz gapirdim, odamlarning qalblariga ta’sir etdi. Sen ilm o‘rganib kelding. Lekin endi qalb dardini paydo qil, qalbingni Allohga qaytarishga, ya’ni bog‘lashga harakat qil. Keyin sening bir so‘zing, u fasohatli-balog‘atli bo‘lsa-bo‘lmasin farqi yo‘q, odamlarning qalblariga, ruhiyatlariga ta’sir qiladi».
«Nasihatlar guldastasi» kitobidan