Yevropada bugungi kunda muqaddas Islom dini mavqei jihatidan yirik ikkinchi dinga aylandi.
Albaniya, Kosova, Bosniya va Hersogovina, Turkiya singari mamlakatlar aholisining katta qismini musulmonlar tashkil etsa, G‘arbiy Yevropada bu miqdor biroz pastroq.
2010 yilda berilgan ma’lumotlarga ko‘ra, Yevropa aholisining 44 millioni musulmonlardir.
Bugungi kunda Yevropada minglab masjidlar va nomozxonalar faoliyat yuritadi. Biz esa ularning o‘ntasi haqida ma’lumot beramiz.
Sharqiy London masjidi (East London Mosque)
1985 yilda asos solingan bo‘lib, qurilish ishlariga 22,3 million funt sterling sarflangan. Ushbu masjid London shahrining yirik musulmonlar jamoasi istiqomat qiluvchi mavzesida qad rostlagan. Uning tarkibida London musulmonlari markazi va Maryam markazi faoliyat yuritadi.
Masjidda bmr vaqtning o‘zida 7 ming kishi ibodat qilishi mumkin.
Rim masjidi (Moschea di Roma)
Rim masjidi 1994 yilda qurilgan bo‘lib, qurilish ishlariga 40 million yevro sarflangan va masjidda bir vaqtning o‘zida 12 ming musulmon ibodat qilishiga imkoniyat yaratilgan.
Masjid Rim shahrining Parioli tumanida joylashgan bo‘lib, Yevropadagi (Rossiyani qo‘shmaganda) eng yirik masjid hisoblanadi.
Jeneva masjidi (Geneva Mosque)
1978 yilda asos solingan Jeneva masjidi Petit-saksonez masjidi nomi bilan ham mashhudir. Ushbu masjid Shveysariyadagi eng yirik masjid hisoblanadi. Masjid qurilishi Saudiya Arabistoni tomonidan moliyalashtirilgan.
Masjid ochilishida Saudiya Arabistoni podshohi hamda Shveysariya Konfederatsiyasi prezidenti ishtirok etganligi ma’lum. Bu masjidda bir vaqtning o‘zida 1,5 ming musulmon ibodat qilishi mumkinligi aytilgan.
Madrid markaziy masjidi (Madrid Central Mosque)
1988 yilda asos solingan va 30 yildan buyon faoliyat olib borayotgan Madrid markaziy masjidi Ispaniya poytaxtining Tetuan tumanida joylashgan. Ushbu masjid Abu Bakr Siddiq masjidi deb ham atalib, uzoq vaqt davomida qurilgan. U Ispaniyaga Islom dini kirib kelganidan qariyb 800 yil o‘tib Madridda ochilgan ilk masjid ekani qayd etilgan.
Glazgo markaziy masjidi (Glasgow Central Mosque)
1983 yilda foydalanishga topshirilgan Shotlandiya poytaxtidagi markaziy masjid o‘z bag‘riga 2,5 ming kishini sig‘dira oladi. U Klayd daryosi bo‘yidagi Gorbal tumanida joylashgan.
Suonsi masjidi (Swansea Mosque)
1990 yillardan buyon musulmonlar uchun xizmat qilib kelayotgan Suonsi masjidida bir vaqtning o‘zida 500 nafar kishi ibodat qila oladi. Ushbu masjidning Uelsdagi boshqa masjidlardan farqi shundaki, uning binosi 1862 yilda qurilgan Avliyo Andryu cherkovi binosida joylashgan.
1980 yilga qadar uning o‘rnida cherkov faoliyat yuritgan va shahar ma’muriyati katta jamoaga ega bo‘lgan musulmonlar ehtiyojidan kelib chiqib foydalanilmayotgan cherkov binosini masjid uchun ajratgan.
Cherkov binosi 1997 yilda musulmonlarga qarashli xayriya jamg‘armasi tomonidan sotib olingach qayta qurish ishlari boshlab yuborilgan.
Gdansk masjidi (Mechet v Gdanske)
1989 yilda barpo etilgan Gdansk masjidi Polshada faoliya yuritayotgan besh masjiddan biri hisoblanadi. Ushbu masjidga arab mamlakatlaridan o‘qish uchun kelgan talabalar mablag‘i hisobiga barpo etilgan. Masjidga shoir Jamoliddin al Afg‘oniyning nomi berilgan.
Maryam al Batul masjidi (Mariam Al-Batool Mosque)
1982 yilda Malta Respublikasining Paola shahrida barpo etilgan Maryam al Batul masjidi Korradino masjidi nomi bilan ham mashhur. Ushbu masjidning dastlabki tamal toshi 1978 yilda Muammar Qaddafi tomonidan qo‘yilgan bo‘lib, 1984 yildan ish boshlagan. U Maltada qurilishiga rasman ruxsat berilgan yagona masjiddir.
Ushbu masjid Maltaga ishlash uchun kelgan liviyalik muhojirlar uchun xizmat qilgan.
Segrat masjidi (Moschea di Segrate)
1988 yilda ochilgan al-Rahmon masjidi yoki Segrat masjidi nomlari bilan ataluvchi masjid Italiyaning Milan shahri yaqinidagi Segrat shahrida joylashgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, Segrat masjidi Italiyaning Lucherasida 688 yil oldin (1300 yilda) oxirgi masjid buzib tashlanganidan so‘ng ochilgan birinchi masjid sifatida tarixga kiritilgan.
Masjid qoshida Milan va Lombardiya uchun musulmon markazi hamda “Islom xabarchisi” jurnali faoliyat yuritadi.
Dublin masjidi (Dublin Mosque)
Dublin masjidi Irlandiyaning poytaxti Dublin shahridagi Janubiy aylanma yo‘lda joylashgan bo‘lib, Irlandiya Islom jamg‘armasining shtab-kvartirasi hisoblanadi
Ushbu masjid binosi faoliyat yuritmayotgan cherov asosiga tashkil etilgan. Masjidda bir vaqtning o‘zida 500 nafar musulmon ibodat qilishi uchun sharoit yaratilgan.
Ma’lumotlarga ko‘ra, Irlandiyada musulmon jamoalari soni 1990 yillarda muhojirlar hisobiga ko‘paygan. Respublikada 2016 yilgi statistikaga ko‘ra, 63 ming musulmon yashaydi.
O‘MI Matbuot xizmati
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev nomiga ma’naviy hayotimizda muhim o‘rin egallagan, azaldan xalqimizga xos bo‘lgan mehr-oqibat, bag‘rikenglik va saxovat kabi olijanob fazilatlarni o‘zida mujassam etgan muqaddas Qurbon hayiti – Iyd al-Adho munosabati bilan xorijiy davlatlar va hukumatlar, nufuzli xalqaro tashkilotlar va mintaqaviy tuzilmalar rahbarlaridan tabrik maktublari kelib tushmoqda.
Xorijiy hamkorlar o‘z qutlovlarida O‘zbekistonning ko‘p millatli xalqiga chuqur hurmat bildirgan holda, yurtimizga tinchlik, farovonlik va ravnaq tilab, do‘stlik va o‘zaro manfaatli hamkorlik aloqalarini har tomonlama rivojlantirishga qat’iy intilishlarini ta’kidlamoqdalar.
Jumladan, quyidagilar o‘z tabriklarini yo‘llagan:
Qozog‘iston Respublikasi Prezidenti Qasim-Jomart Toqayev;
Qirg‘iz Respublikasi Prezidenti Sadir Japarov;
Tojikiston Respublikasi Prezidenti Emomali Rahmon;
Turkmaniston Prezidenti Serdar Berdimuhamedov;
Turkman xalqining milliy yetakchisi, Turkmaniston Xalq Maslahati Raisi Gurbanguli Berdimuhamedov;
Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti Ilhom Aliyev;
Qozog‘iston Respublikasining birinchi Prezidenti Nursulton Nazarboyev;
Misr Arab Respublikasi Prezidenti Abdulfattoh as-Sisi;
Turkiya Respublikasi Prezidenti Rejep Tayyip Erdog‘an;
Eron Islom Respublikasi Prezidenti Mas’ud Pezeshkiyon;
Birlashgan Arab Amirliklari Prezidenti Shayx Muhammad bin Zoid Ol Nahayon;
Birlashgan Arab Amirliklari Vitse-prezidenti, Bosh vaziri, Dubay amirligi hokimi Shayx Muhammad bin Roshid Ol Maktum;
Birlashgan Arab Amirliklari Vitse-prezidenti, Bosh vaziri o‘rinbosari, Prezident ishlari bo‘yicha vaziri Shayx Mansur bin Zoid Ol Nahayon;
Birlashgan Arab Amirliklari Bosh vaziri o‘rinbosari, ichki ishlar vaziri Shayx Sayf bin Zoid Ol Nahayon;
Kuvayt Davlati Amiri Shayx Mish’al al-Ahmad al-Jobir as-Saboh;
Qatar Davlati Amiri Shayx Tamim bin Hamad Ol Soniy;
Qatar Davlati Amiri o‘rinbosari Shayx Abdulloh bin Hamad bin Halif Ol Soniy;
O‘mon Sultoni Haysam bin Toriq;
Iordaniya Hoshimiylar Podshohligi Podshohi Abdulla II;
Jazoir Xalq Demokratik Respublikasi Prezidenti Abdulmajid Tebbun;
Falastin Davlati Prezidenti Mahmud Abbos;
Islom hamkorlik tashkiloti bosh kotibi Husayn Ibrohim Toha;
Turkiy davlatlar tashkiloti bosh kotibi Kubanichbek Omuraliyev;
Turkiy davlatlar tashkiloti Oqsoqollar kengashi raisi Binali Yildirim;
Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti bosh kotibi Asad Majid Xon;
Kavkaz musulmonlari idorasi raisi shayxulislom Ollohshukur Poshshozoda.
Qutlovlar kelishda davom etmoqda.
President.uz