Minoga kelgach tosh otish boshlanadi. Hayitning 1 – kuni yetti dona tosh otiladi. Toshni Muzdalifadan yo xohlagan boshqa joydan terib olsa bo‘ladi. Tosh hajmi no‘xatdek bo‘ladi. Tosh oldin otilgan bo‘lmasligi kerak. Tosh otish Ibrohim (a.s) dan qolgan bo‘lib, u zot o‘g‘lini qurbonlikka so‘yishga olib ketayotganlarida shayton ig‘vo qilmoqchi bo‘lganda, Ibrohim a.s. uni tosh otib quvgan.
Hayitning 1 – kuni Jamratul aqobada tosh otiladi. U jamratul kubro, jamratul uxro deb ham ataladi. Tosh aqobadan besh gaz uzoqlikdan turib, barmoqlarning uchi bilan otiladi. Har bir tosh “Allohu akbar” deb otiladi. Tosh agar maxsus joyga tushmasa, qayta otish vojib bo‘ladi. Birinchi toshni otgan zahoti “talbiya”ni to‘xtatadi. Tosh otish vaqti subhi sodiqdan, keyingi kunning subhigachadir. Tosh otgan zahoti u yerdan ketish kerak bo‘ladi. Keyingi kun subhigacha otilmasa, jonliq so‘yish vojib bo‘ladi. Kechasi otish makruh. Ammo ayollar, qarilar, kasallar kechasi otgani afzal. Tosh otayotgan joy 2 qavatli bo‘lib, qaysidan otsa ham bo‘laveradi.
Uzrli kishilarni toshini boshqa otsa ham bo‘ladi, faqat avval o‘zinikini otishi shart. Tosh otilgach, ifrod hajni niyat qilgan kishi soch oldiradi. Lekin u agar qurbonlik qilmoqchi bo‘lsa, avval qurbonlik qilib keyin sochini oldiradi. Qiron, Tamattu’dagilar shunday qilishi shart. Endi ehromda man qilingan ishlarning ayollardan boshqasi halol bo‘ladi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Siz yaxshi fe’l-atvorga ega bo‘lgan holda oilangiz, qarindosh-urug‘larga silai rahmli, ota-onangizga va atrofingizdagilarga yaxshilik qilayotgan bo‘lsangiz...
Tongni Allohga tasbehu hamd ila qarshi olib, Uni ulug‘laganingiz holda qosh qoraytirsangiz...
Alloh yaratgan narsalarida go‘zallikni ko‘rishga ishtiyoqmand bo‘lsangiz...
Yaralmishlarning bari Allohga tasbeh aytishini anglab yetsangiz va siz befoyda narsalar uchun emas, aksincha, buyuk ishlar uchun yaratilgan ekaningizga inonsangiz...
Odam bolalarining xatokor ekanini anglab, sizga yomonlik qilganni afv etish va ularga nisbatan kengfe’l bo‘lish harakatida bo‘lsangiz...
Agarda siz manmanlik, mansabparastlik va adovatdan najotga erishgan bo‘lsangiz va aytib o‘tilmagan o‘nlab ijobiy xislatlar sizda topilsa, demak, siz Allohning hikmatini tushunib yetishga, U Zotga yaqinlashishga, Uni yaxshi ko‘rib, Unga shukr qilishga qodir kishiga aylanibsiz.
Alloh sizni boshqalardan afzal va mukarram qilgan, maqsadlaringizga erishtirgan. Shu tariqa siz inson Allohning yerdagi xalifasi ekanligini tushunib yetasiz va Allohning muxlis bandalari qatoridan o‘rin olishga tayyor bo‘lib borasiz.
Hakimlardan biri aytadi: “Kim oltita narsa bilan rizqlansa, boshqa bir oltitadan mahrum bo‘lmaydi:
1. Kimga shukr qilish nasib qilsa, ziyodalikdan mahrum bo‘lmaydi.
Zero, Alloh taolo Ibrohim surasining 7-oyatida: «...Qasamki, agar (bergan ne’matlarimga) shukr qilsangiz, albatta (ularni yanada) ziyoda qilurman. Bordi-yu, noshukrchilik qilsangiz, albatta, azobim (ham) juda qattiqdir», deydi.
2. Kimga sabr qilish nasib etsa, savobdan mahrum bo‘lmaydi.
«...Albatta, sabr qilguvchilarga (oxiratda) mukofotlari behisob berilur»[1].
3. Kim tavba bilan rizqlansa, qabuldan mahrum bo‘lmaydi.
Bunday deyilishiga sabab shuki, Alloh taolo: «U bandalaridan tavbani qabul qiladigan...»[2], degan.
4. Kim istig‘for bilan rizqlansa, mag‘firatdan benasib bo‘lmaydi.
Chunki Alloh taolo aytadi: «...Men dedimki: “Parvardigoringizdan mag‘firat so‘rangiz! Albatta, U (bandalariga nisbatan) o‘ta mag‘firatli bo‘lgan Zotdir”»[3].
5. Duo ila rizqlangan kishi ijobatdan mahrum qilinmaydi.
Zero, Alloh taolo G‘ofir surasining 60-oyatida aytadi: «...Menga duo qiling, Men sizlar uchun (duolaringizni) ijobat qilay!..».
6. Kim ehson qilsa, o‘rni to‘ldirilmay qolmaydi. Zero, Alloh taolo Saba’ surasining 39-oyatida: «...Biror narsani (muhtojlarga xolis) ehson qilsangiz, bas, (Alloh) uning o‘rnini to‘ldirur...», deya marhamat qiladi.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Zumar surasi, 10-oyat.
[2] Shuuro surasi, 25-oyat.
[3] Nuh surasi, 10-oyat.