Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
07 Феврал, 2025   |   8 Шаъбон, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:08
Қуёш
07:28
Пешин
12:42
Аср
16:05
Шом
17:50
Хуфтон
19:05
Bismillah
07 Феврал, 2025, 8 Шаъбон, 1446

Закотга доир масалалар (уй-жойлар, кийим, гаровга қўйган бойлик, қарздор киши)

14.06.2016   390   23 min.
Закотга доир масалалар (уй-жойлар, кийим, гаровга қўйган бойлик, қарздор киши)

1. Яшаб турган уй-жойлари, кийиб турадиган кийимлари, минилиб турадиган улов, озиқ-овқат, пардоз буюмлари (агар тилла, кумушдан ясалмаган бўлса), гавҳар, маржон, ёқут, зумрад (агар сотиш учун сақланмаётган бўлса) олимнинг фойдаланиб турган китоблари, касб-ҳунар асбоблари каби нарсалардан закот берилмайди. Бўёқчининг идишдаги бўёғидан, тери ошловчининг идишдаги ёғ-мойларидан закот берилади. Кирчининг кир совунидан закот берилмайди. (“Фатовойи Оламгирия”, “Кифоя”)

 

2. Гаровга қўйган бойлиги, мадомики, гаровга олган киши қўлида экан, ундан закот бериш вожиб эмас. (“Фатовойи Оламгирия”, “Кифоя”)

 

3. Бўйнига олмай юрган қарздорга қарши далил-ҳужжатга эга бўлиб қолса ва қарзни ундириб олса, ўтган йиллар учун закот вожиб эмас. (“Фатовойи Оламгирия”, “Кифоя”)

 

4. Одамлардан қарздор киши агар бойлигидан қарзига берадиган бўлса, нисобдан камайиб қоладиган бўлса, унга закот вожиб эмас. Аммо назр, каффорат, фитр садақаси, ҳаж пули каби Аллоҳнинг ҳақлари ҳам зиммасидаги қарзи ҳисобланади. Лекин бу қарзлар закотга тўсқинлик қилмайди, яъни мазкур жойларга сарф қилса, нисобдан камайиб қолиш эҳтимоли бўлса ҳам закот бераверади. (“Фатовойи Оламгирия”, “Кифоя”)

 

5. Қарздор узоқ жойга қочиб кетса, қаралади, агар қарз берган одам уни топиб келишга қодир бўла туриб, ҳаракат қилмаса, закот соқит бўлмайди, топиб келишга имконияти бўлмаса, қарздордаги пулдан закот бермайди.  (“Фатовойи Оламгирия”, “Кифоя”)

 
 

 

Фатво ҳайъати

 

 

 

 

 

Бошқа мақолалар
Мақолалар

Қўл билан таом ейиш суннати

7.02.2025   440   2 min.
Қўл билан таом ейиш суннати

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Бугунги кунда таомланиш маданиятимиз тобора ғарб маданиятига мослашиб бораётгани ҳеч кимга сир эмас. Ресторанларда вилкалар ва пичоқлардан фойдаланиш одатий ҳолга айланган, ҳатто ўзимизнинг миллий таомларимизни ҳам қўл билан ейишдан уяладиганлар топилади. Аслида эса, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг таомланиш одобларига назар ташласак, гўштни пичоқ билан эмас, тишлаб ейиш тавсия қилинганини кўрамиз.

Оиша розияллоҳу анҳо ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дейдилар: "Гўштни пиоқ билан кесиб еманглар, чунки бу ажам (мусулмон бўлмаган)ларнинг иши. Уни тишлаб енглар, шунда ейиш осонроқ ва мазаси ёқимлироқ бўлади" (Абу Довуд, 3778-ҳадис).

Яна бир ҳадиси шарифда Софван ибн Умайя розияллоҳу анҳу бундай дейдилар:  "Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга таомланаётиб, гўштни суягидан қўлим билан ажратиб едим. Шунда у зот: Суякни оғзингга яқин олиб келиб егин, ана шунда мазали ва ёқимли бўлади”, дедилар (Абу Довуд, 3779-ҳадис).

Бу ҳадислар бизга нимани ўргатади? Энг аввало, таомланиш маданияти ғарбга эргашиш билан ўлчанмаслигини англатади. Бугунги кунда баъзи кишилар қўл билан овқат ейишни маданиятсизлик деб билишади. Аслида эса, бу айнан Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларидан биридир. Суннатга мос келган нарса ҳеч қачон ор ва уят бўлиши мумкин эмас.

Бундан ташқари, қўлда ейишда мия овқатга тайёргарлик кўради ва ҳазм жараёни яхшироқ кечади. Қўллар билан овқатни ушлаганда мия ошқозонга ҳазм жараёнини бошлаш ҳақида сигнал юборади. Қўллар теридаги микробиота (фойдали бактериялар) туфайли организмнинг иммунитетини кучайтиради. Қўл билан ейишда киши овқатнинг тузилиши ва ҳароратини ҳис қилиб, шунга мувофиқ иш кўради. Қўл билан овқат еганда одам секинроқ ейди ва танасига етарлича тўйинганлик сигналини беришга имконият беради. Бу эса ортиқча овқат ейишнинг олдини олади. Болалар учун қўл билан овқат ейиш моторика (майда қўл ҳаракатлари) ва мустақилликни ривожлантиради.
Демак, таомланишда ҳам биз суннатни унутмаслигимиз, ўз маданиятимиз ва исломий қадриятларимизга содиқ қолишимиз керак. Ғарб қадриятлари ҳаётимизнинг ажралмас қисмига айланиб бораётган бир пайтда, биз суннат йўлидан узоқлашмайлик!

Мақолалар